რატომ არიან ქართველი რეჟისორები მუდმივად კონკურსის რეჟიმში…
„პატარძლები“ – მსოფლიოს ფესტივალებზე… წარმატება და პრობლემები, რომლებიც ყველასთვის ერთნაირად მისაღები აღმოჩნდა. რეჟისორი თინათინ ყაჯრიშვილი მისი პირველი მხატვრული ფილმის მიერ განვლილ გზაზე და სამომავლო გეგმებზე გვესაუბრა…
– ფილმ „პატარძლებით“ ძალიან ბევრ ფესტივალზე ვიყავით. გამორჩეული იყო ალბათ ბერლინის 64-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი, ნიუ-იორკის ტრაიბეკას ფესტივალი, ასევე ლონდონის, სარაევოსა და რიოს ფესტივალები. თითქმის ყველა მნიშვნელოვან ფესტივალზე მოგვიწია ამ ფილმის წარდგენა.
– როგორი შეფასებები მოჰყვა და ელოდით ფილმის ასეთ წარმატებას?
– „პატარძლების“ ასეთ შეფასებებს ნამდვილად არ მოველოდი. ორი დღის წინ კანადაში, კვებეკის ფესტივალზე უჩვენეს, სადაც Skype-ით ჩართვა მქონდა და კითხვა-პასუხის რეჟიმში ვიყავით. სასიამოვნო იყო, რომ ასეთ შორ ქვეყნებშიც კი ძალიან ადეკვატურად აღიქვამენ იმ პრობლემებს, რაც ჩვენ მარტო ჩვენი გვეგონა და აღმოჩნდა, რომ სიყვარულზე, ოჯახზე, ურთიერთობებზე ყველა ერთნაირად სენსიტიურები ვართ…
– ფესტივალებზე, ძირითადად, რომელი თემებია აქტუალური?
– ამის განსაზღვრა ძალიან რთულია. თვალი რომ გადავავლოთ, მაგალითად, ბერლინში დამახასიათებელია სოციალურ-პოლიტიკური თემებისთვის უპირატესობის მინიჭება. წელსაც ლტოლვილების თემაზე შექმნილმა ფილმმა მოიგო, შარშან კი – ირანულმა დოკუმენტურმა ფილმმა. კანში განსხვავებული თემებია. ყველა ფესტივალს თავისი სპეციფიკა აქვს და, იქიდან გამომდინარე, დაახლოებით ვიცით, სად რა თემა გახდება უპირატესი.
– ფილმი დასაწყისშივე ფესტივალებზეა გათვლილი…
– ნებისმიერი ქვეყნის პროდუქცია, იქნება ფრანგული, გერმანული თუ სხვა, ფილმის მსოფლიო პრემიერა ყოველთვის მის წარმატებაზე მეტყველებს. თუ პრემიერა შედგება საერთაშორისო A კლასის კინოფესტივალზე, რა თქმა უნდა, ამაზე უარს არავინ არ იტყვის (A კლასის კინოფესტივალიც სულ 4 თუ 5-ია. ათია, მაგრამ ყველაზე დიდი არის). ჩვენ პირიქით, ამისთვის ვიღწვით, დიდ ფესტივალზე მოხვედრას ყოველთვის მოჰყვება ფილმის წარმატებული საფესტივალო ცხოვრება, რაც იმას ნიშნავს, რომ თითოეულ ფესტივალს ჰყავს მინიმუმ 30 ათასი მაყურებელი, დიდი ფესტივალებს ვგულისხმობ, რისი მიღწევაც ჩვენი, ქართველი რეჟისორებისთვის ძალიან რთულია. როცა პლაკატის დაბეჭდვის ფულიც კი არ გაქვს, ფიზიკურად ვერ მოვახერხებ, რომ მივაღწიო გერმანელ ან ფრანგ მაყურებლამდე. ეს ფესტივალი მიქმნის საშუალებას, რომ გამიკეთოს მარკეტინგი, ფესტივალზე ფილმი ყურადღების ცენტრშია, ხალხის აჟიოტაჟი შექმნილია, მაყურებელი მოზიდულია. განსხვავებით იმისგან, როცა ჩვეულებრივად გადის კინოგაქირავებაში – ამ შემთხვევაში ან დისტრიბუტორმა უნდა გაიღოს ეს თანხები, რაც რთულია, იმიტომ რომ იციან, ეს მომგებიანი არ არის. ჩვენ არ ვართ ინგლისურენოვანი ქვეყანა და ა.შ. ბევრი ბარიერი გვაქვს. საფესტივალო ცხოვრებით „ფილმის სიარული“ კი იგივე გაქირავებაა. ფესტივალებს აქვთ აკრძალვა, რაც გულისხმობს იმას, რომ ფილმის ჩვეულებრივ დისტრიბუცია არ უნდა ხდებოდეს. ველოდებით, რომ დასრულდეს საფესტივალო ცხოვრება და შემდეგ ვაჩვენებთ კინოთეატრებში….
– ძირითადად, დოკუმენტურ ფილმებზე მუშაობდით, მხატვრული ფილმიც რეალურ ისტორიაზეა შექმნილი…
– ვისაც რა მოხვდება გულზე, ალბათ, ფილმად იმას აკეთებს. ან უნდა შეშფოთდე, ან რაღაცამ შეგაწუხოს, ან რაღაცამ მოგხიბლოს და, შესაბამისად, უნდა აგაღელვოს. მშვიდი ადამიანი კინოს არ იღებს. სხვადასხვა რაღაც იწვევს ემოციას და ნებისმიერი სხვისი ისტორია იქნება ეს თუ წარსულში მითოლოგიური ამბავი, ისიც თუ არ გაითავისე და შენი არ გახადე, კარგი არ გამოვა. ყველა რეჟისორი თავისას დებს ფილმში და პირადს ეფუძნება თუ მოგონილს, ამას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. ეს არის მხოლოდ ფაბულა, რომელსაც ვიყენებთ და მერე ხორცს ვასხამთ.
– როდის გაჩნდა ფილმის იდეა, რომ ეს ისტორია ფილმად უნდა ქცეულიყო?
– მოგეხსენებათ, სად ვცხოვრობდით 9 წლის განმავლობაში. ყველა ოჯახი გადიოდა იმას, რაც ხდება ფილმ „პატარძლებში“. მე მიწევდა ამ ხალხთან ურთიერთობა და ვხედავდი, რა ხდებოდა ქვეყანაში. ამიტომ ჩავთვალე, იმსახურებდნენ ეს ქალები, რომ ფილმი შექმნილიყო…
– „პატარძლები“ სხვა კუთხით…
– ფესტივალებზე ჩვენი ქვეყნის შესახებ უფრო მეტი გაიგეს. რა თქმა უნდა, ჩვენი სურვილია, რაც შეიძლება ბევრი იყოს ისეთი თემა, რაც სხვაგვარად მიმზიდველს გახდის ჩვენს ქვეყანას და სხვანაირად დაინტერესდებიან ჩვენი კუთხით. არა მხოლოდ იმით, რომ დაგვიცვან და გვიშველონ, არამედ მოვხიბლოთ. იმედია, მომავალში უფრო მომხიბვლელი თემებით ვიქნებით და არა ისეთი მძიმეთი, როგორიც „პატარძლებშია“.
– ადვილია, იყო კინორეჟისორი საქართველოში…
– არცერთ ქვეყანაში ადვილი არ არის და, მით უმეტეს, საქართველოში, სადაც არ არის დაფინანსება და გვიწევს, ვიყოთ ერთმანეთის კონკურენტები. მაშინ, როცა ჩვენ – ყველა ვქმნით ჩვენს კინოს, ერთმანეთისგან განსხვავებულს და მაინც გვიწევს შეჯიბრი. გვიწევს მუდმივად კონკურსში ყოფნა… სხვა ქვეყნებში ეს გაცილებით ნაკლებია, მეტი პროექტები ფინანსდება და მეტ რეჟისორს ეძლევა საშუალება, საკუთარი ფილმი გადაიღოს. საქართველოში დაახლოებით ათამდე ფილმიც კი არ კეთდება წლის განმავლობაში და რეჟისორი არის 100-200, ან შეიძლება მეტიც…
– თქვენ რატომ გადაწყვიტეთ კინორეჟისორობა…
– ისეთ ასაკში გადავწყვიტე, აღარც მახსოვს. დაახლოებით სკოლის პერიოდში. იმის მერე სხვა არც არაფერი მიკეთებია. ვსწავლობდი და ვცდილობდი, უფრო ახლოს მივსულიყავი ამ პროფესიასთან. საიდან მოვიდა ეს გადაწყვეტილება, არ მახსოვს…
– ხომ არ ყოფილა ფილმი, რომლის გამოც გადაწყვიტეთ…
– არა, უფრო წიგნები იყო. მახსოვს, წიგნებს რომ ვკითხულობდი, ვფიქრობდი, როგორი კინო გამოვიდოდა. კინოდან ყველაზე საინტერესო მაშინ ჩემთვის ლეო კარაქსის ფილმები იყო. ერთი – ორმა შემოაღწია და მახსოვს, რომ ამ ფილმებმა ძალიან იმოქმედა…
– მუშაობთ ორ ახალ პროექტზე…
– ახლა აქტიურად ვმუშაობ ორ პროექტზე, რომელთა დაფინანსების იმედიც მაქვს და ამის გადაღების მოლოდინში ვარ. უცხოეთიდან არის მზადყოფნა, რომ გახდნენ პარტნიორები. ველოდები, რომ საქართველოდანაც მოვიპოვო დაფინანსება. დაინტერესებულები არიან საფრანგეთიდან, გერმანიიდან და პოლონეთიდან. ორი მხატვრული ფილმის პროექტია, რომელიც ისევ რეალურ ისტორიებს ეფუძნება. ერთი ახლა EAVE-ზეა შერჩეული და მთელი წლის განმავლობაში გაივლის EAVE-ს შერჩევას. ასევე შერჩეულია კანის პროექტების სექციაში და ასე ვავითარებთ…
– ქართველი და უცხოელი მსახიობები…
– ვისურვებდი უცხოელ მსახიობებთან მუშაობას, მაგრამ, სამწუხაროდ, ქართველს უცხოელს ვერ ვათამაშებ. ვისურვებდი, რომ ქართველ მსახიობებს ჰქონდეთ ის საშუალებები და გარემო, რაც აქვთ უცხოელებს. ქართველ მსახიობებზე ზრუნავდნენ აგენტები,კვალიფიკაციას იმაღლებდნენ და ერთხელ დამთავრებული თეატრალური ინსტიტუტით არ დარჩნენ სიცოცხლის ბოლომდე. უცხოეთში ამას ყოველ წელს აკეთებენ და იმ პირობებში, რა პირობებშიც ისინი არიან, შემდეგ ფანტასტიკური შედეგები აქვთ თავიანთ პროფესიაში. სამწუხაროდ, ჩვენს მსახიობებს არც იმდენი რაოდენობის ფილმი აქვთ, რომ თავიანთი თავი გაზარდონ და იმ დონის რეჟისორებიც არ არიან, რომ მათ გვერდით გაიზარდონ. ძალიან ბევრი ფაქტორია…
– თუ წახვიდოდით საქართველოდან…
– შემოთავაზებები სულ არის და, რა თქმა უნდა, ვფიქრობ, ერთჯერადად წასვლას. გადასახლებას არსად ვაპირებ. ეს არც ტრაგიკულია, ჩვეულებრივი პროცესია – სადაც გეძლევა საშუალება, იქ უნდა იმუშაო. ჩვენი მენტალობა და ენის ბარიერი ქმნის იმ გარემოს, რომ ვიმუშაოთ იმ ქვეყნებში, რა ენაც გვესმის და რომელი ადამიანების პრობლემებიც ჩვენთან ახლოსაა. ვნახოთ, მომავალში რა იქნება…
– იმედები, რამდენად გაგიმართლათ თქვენმა პროფესიამ?
– წუწუნი არ მახასიათებს. ყოველთვის ვარ ოპტიმისტი და მგონია, რომ დიდი შრომის შედეგად ყველაფერი მიღწევადია ჩვენს ქვეყანაშიც კი…
ნინო ჯაჯანიძე
კომენტარები
- რეკლამა -
