ვახტანგ ძაბირაძე: დღეს საზოგადოება აქტიური ბოიკოტისთვის მზად არ არის
,,ბოიკოტს აზრი აქვს მაშინ, თუ იქნება აქტიური, მაგრამ რეალობა სხვაგვარია – დღეს, საზოგადოება აქტიური ბოიკოტისთვის მზად არ არის. პირადად მე წინააღმდეგი არ ვარ, მაგრამ ვერ ვხედავ მზაობას”,- ამის შესახებ ანალიტიკოსი ვახტანგ ძაბირაძე, გაზეთ “კვირის პალიტრისთვის” მიცემულ ინტერვიუში აცხადებს.
მისივე თქმით, ამოცანა ოპოზიციური ელექტორატის გააქტიურებაა.
“არ ვიცი, ახალი მემორანდუმი, ახალი შეთანხმება რას მოგვცემს. ჩვენი პრობლემა ის არის, რომ სიტუაციას არ ვაფასებთ. ჩვენი პარტნიორების რეზოლუციები “ქართულ ოცნებაზე” გავლენას ვერ ახდენდა, ეს აღარ მუშაობს, რაც არ უნდა თქვან ევროპაში თუ ამერიკაში, აღარ ადარდებთ. ან იმაზე მეტი რა უნდა ითქვას, რაც აშშ-ის ელჩმა თქვა კობახიძის წერილის შესახებ? ანუ წერილი დაწერა, გაგზავნა ვაშინგტონში, სადაც, როგორც ელჩი ამბობს, შეურაცხყოფა მიაყენა ამერიკის ახალ, ძველ და საერთოდ, ყველა ადმინისტრაციას. ამიტომ რა რეზოლუციაც არ უნდა მიიღონ, ევროპა იქნება თუ ამერიკა, “ქართული ოცნება” არაფრად აგდებს. გავლენა შეიძლება მოახდინოს იმან, თუ ჩვენი პარტნიორები რეზოლუციებიდან უკვე კონკრეტულ ქმედებებზე გადავლენ და აქაც ჩნდება ბევრი კითხვა – რა იმოქმედებს, როგორ, როდის?
რაც შეეხება ოპოზიციის არჩევნებში მონაწილეობას, არ მესმის მათი, ვინც ლაპარაკობს ე.წ. ბოიკოტზე. ბოიკოტი რას მოგვცემს? თუ ლაპარაკია იმაზე, რომ არჩევნებში მონაწილეობით ჩვენი პარტნიორები “ქართული ოცნების” ლეგიტიმურობას აღიარებენ ან არა, ეს ბოიკოტზე უკვე აღარ არის დამოკიდებული. აქამდე არ აღიარეს და არც იმის მიხედვით აღიარებენ, მიიღებს ვინმე არჩევნებში მონაწილეობას თუ არა. რაც შეეხება ლეგიტიმაციის თემას თვითონ “ქართულ ოცნებაში”, მათთვის ძალიან მშვენიერი იქნება, თუ არავინ მიიღებს მონაწილეობას. უმტკივნეულოდ მოიგებენ ყველა უბანს, ზედმეტი ხარჯის გარეშე და გააგრძელებენ ამ ქვეყნის მართვას. ოპოზიცია ამბობს, არ მივიღოთ არჩევნებში მონაწილეობაო და ხშირად ახსენებენ, 1990 წლის მარტშიც იყო ბოიკოტიო, მაგრამ ვინც ამას ამბობს, კარგად შეისწავლოს ის ექვსი თვე, დღევანდელი მდგომარეობა და ისე შეაფასონ სიტუაცია. ბოიკოტს აზრი აქვს მაშინ, თუ იქნება აქტიური, მაგრამ რეალობა სხვაგვარია – დღეს, საზოგადოება აქტიური ბოიკოტისთვის მზად არ არის. პირადად მე წინააღმდეგი არ ვარ, მაგრამ ვერ ვხედავ მზაობას.
ეს ჩანს რამდენიმე მომენტით. როდესაც მიდის ახალგაზრდების, ფაქტობრივად, ბავშვების სასამართლოები და ყველა დარწმუნებულია, “ქოცია” თუ “ნაცი”, ყოველ შემთხვევაში, თავის საახლობლოში, ყველა ხედავს, რომ სასამართლო კი არა, არ ვიცი, ამას რა დავარქვათ და საზოგადოებას იმაზე მეტი რეაქცია არა აქვს, რაც არის, რა ბოიკოტზე შეიძლება ლაპარაკი?! როდესაც ამას ემატება ისიც, რომ დაპატიმრებები გრძელდება, პოლიტიკოსი ლიდერები თითქმის ყველა დაპატიმრებულია და რეაქცია არ არის, ვგულისხმობ მძაფრ და მასშტაბურ რეაქციას და არა აქტივისტების შეკრებას, ეს ნიშნავს, რომ ჩვენი საზოგადოება ამისთვის მზად არ არის. საზოგადოება მზად არის იმისათვის, რომ არჩევნებზე მივიდეს. ამიტომ, როდესაც ვლაპარაკობთ, ვინ უნდა მიიღოს მონაწილეობა და ვინ არა, ჩვენ უნდა შევძლოთ, საზოგადოდ, ოპოზიციამ, პოლიტიკური იქნება თუ საზოგადოებრივი, ხალხი მიიყვანოს იმ ნიშნულამდე, რომ ის ოპოზიციის აქტიურ მხარდაჭერაში გადავიდეს.
ამის ერთ-ერთი საშუალება არის არა ის, რომ დავუშვათ, შიმშილობა გამოაცხადო, თქვა, ციხეში მივდივარო და ა.შ., არამედ ის, რომ ნელ-ნელა ტემპერატურა ასწიო. არჩევნებში მონაწილეობა კი სწორედ ამის უზრუნველსაყოფად არის საჭირო, რომ ამ სტაგნაციიდან, რაშიც დღეს ოპოზიციაა, პოლიტიკურიც, საზოგადოებრივიც და მთლიანად ელექტორალურიც, გამოიყვანო და გამოაფხიზლო. მთელი ანატომია ამ პროცესის ეს არის. სხვას ვერაფერს ვხედავ ისეთს, რაც სიტუაციას შეცვლის. ჩემი აზრით, ევროკავშირმა დღესაც რომ გადაწყვიტოს სანქციების შემოღება, მისი ეფექტი არ იქნება ისეთი მნიშვნელოვანი, რა მნიშვნელობაც ექნება იმას, რომ არჩევნებში ადგილებზე მონაწილეობა მიიღონ საზოგადოებრივი და ოპოზიციური ელექტორატის გამოფხიზლებისა და ტონუსში მოყვანის მიზნით. ამიტომ ზურაბიშვილის განცხადება არც არაფერს შეცვლის და არც არაფრის მომტანია. რეალობა არის ასეთი – ან ვმონაწილეობთ და, თუ არ ვმონაწილეობთ, ცუდია, მაგრამ კიდევ უარესია, როდესაც ამ არჩევნებში მონაწილეობის მსურველებს ვამუნათებთ, არც შენ წახვიდეო.
თეორიულად წარმოვიდგინოთ – მართლაც არავინ რომ არ მიიღოს მონაწილეობა, გარდა “ქართული ოცნებისა” და არც ელექტორატი არ მივიდა არჩევნებზე, მერე რა ხდება? “ქართულ ოცნებას” შერცხვება, ბოდიშს მოგვიხდის და იტყვის, როგორ ვცდებოდიო? იმდენ ბიულეტენს ჩაყრიან ურნებში და დაწერენ იმ რაოდენობას, რამდენიც ენდომებათ. რამე მტკიცებულება გვექნება, რომ გააყალბეს? ან რომც გვქონდეს, სადმე უჩივლებ თუ რა? თუ ოპოზიცია გადაწყვეტს არჩევნებში მონაწილეობას, ეს იქნება ბრძოლა. მე ილუზია კი არა მაქვს იმის, რომ “ქართული ოცნება” კარგად მოიქცევა. არა, პირიქით, “ქართული ოცნება” უფრო შეეცდება გააყალბოს არჩევნები, რადგან ფაქტია, თბილისს მაინც ვერ იგებს. ამიტომ, რა თქმა უნდა, გააყალბებს, მაგრამ ჩვენ არ ვითვალისწინებთ მთავარს – ადგილობრივ არჩევნებში მონაწილეობას აზრი აქვს მხოლოდ იმიტომ, რომ მოხდეს ოპოზიციური ელექტორატის მობილიზება და ამ საღათას ძილიდან გამოვიდეს. ოპოზიციური მუხტის აწევისთვის, მეტი არაფრისთვის არ არის ეს არჩევნები და, თუკი თავს ვანებებთ ყველაფერს, მაშინ სიტუაცია დარჩება ისეთივე, როგორიც არის.
იცით, კიდევ რას არ ვითვალისწინებთ? იმას, რომ ადგილობრივ არჩევნებში ძალიან ბევრი მოქალაქე მონაწილეობს, ზოგი მაჟორიტარობის კანდიდატია, ზოგი პროპორციულ სიაშია და ეს ხდება მთელი ქვეყნის მასშტაბით. სხვა ასეთი საშუალება, რომ გამოიყვანო ოპოზიციური ელექტორატი არსებული მდგომარეობიდან, არ არსებობს. ოპოზიციამ არჩევნები უნდა გამოიყენოს იმისთვის კი არა, რომ რაღაცას მოიგებს, არამედ იმისთვის, რომ მით უმეტეს, დიდ ქალაქებში მოგების შანსი არის. “ქართული ოცნება” შეეცდება იყიდოს ყველაფერი, მაგრამ ეს ხომ მის საწინააღმდეგოდაც მოქმედებს? იმიტომ, რომ იძულებული იქნება დაიწყოს მასწავლებლების გაფრთხილება, ბაღის აღმზრდელებზე ზეწოლა, მათგან მოითხოვოს მათი ნათესავების ჩართვა, ხმების მიტანა… ეს დიდი პროცესია, როდესაც შენ აიძულებ “ქართულ ოცნებას” წავიდეს ასეთ მოქმედებებზე, რაც საბოლოოდ მის საწინააღმდეგოდ იმუშავებს. სხვაგვარად განცხადებები, რუსეთისკენ მივდივართო, არ ჭრის.
ამიტომ დღეს ჩვენი ამოცანაა, თუ როგორ გავააქტიუროთ ოპოზიციური ელექტორატი. თუ ოპოზიცია ამ ამოცანას გადაწყვეტს, მაშინ “ქართული ოცნება” რას დაიწერს, ამას დიდი მნიშვნელობა აღარ ექნება, მაგრამ, თუ ამ სტაგნაციაში დარჩება, კი ბატონო, ნელ-ნელა ყველას მოგვაკითხავენ… მე ვიცი ერთი რამ – ვიღაცებს რადიკალიზმის ნოსტალგია აქვთ. 2002 წელს სააკაშვილს რომ არჩევნებში მონაწილეობა არ მიეღო, 2003-ში იქნებოდა კი ის მოვლენები? ვისაც ახსოვს, მაშინაც ხომ ამან შეუწყო ხელი ელექტორატის გააქტიურებას, რომელიც არცთუ ისე აქტიური იყო და გამოიყვანა ამ მდგომარეობიდან. ეს იყო მაშინ მნიშვნელოვანი და შემდეგ უკვე დაიწყო 2003 წლის მოვლენები. ისე, კაცმა რომ თქვას, ასეთი კითხვაც ხომ შეიძლება დაისვას – ბიძინა თუ ყველაფერს ყიდულობს, ოპოზიციაშიც ვერ იყიდის ვინმეს?
ჩვენთან ძალიან მცდარი და რომანტიზირებული შეხედულებებია ეროვნული მოძრაობის დროზე, მაგრამ მაშინ საზოგადოება ამისთვის მზად იყო, დღეს კი მზად არ არის. რაც არ უნდა ვთქვათ, საზოგადოება დღეს გაყოფილია. თუნდაც იმ 8 პარტიიდან 6 მაინც “ნაცმოძრაობიდან” არის გამოსული, “ქართული ოცნება” ამას იყენებს და ელექტორატი, რომელიც არჩევნებზე მიდის, ის ელექტორატია, რომელსაც ეს ყველაფერი ახსოვს. ახალი ელექტორატი მოდის იმ ბიჭების თაობიდან, ახლა რომ ხელისუფლება ყოველგვარი არგუმენტებისა და რეალური ბრალდებების გარეშე ციხეში უშვებს, მაგრამ რეალური ამომრჩეველი ძირითადად სხვა ასაკის არის.
ამიტომ აქაც თუ რაიმე შეიძლება ილაპარაკო იმაზე, რომ ზურაბიშვილის მემორანდუმი რაიმეს გააკეთებს, ეს არის, პირველ რიგში, ელექტორატის გამოყვანა სტაგნაციური მდგომარეობიდან და მეორე, მართლაც ჩრდილოვანი კაბინეტის შექმნა, რომელიც არ იქნება არც “ქოცური” და არც “ნაცური”, მაგრამ საზოგადოების სტაგნაციიდან გამოყვანის შემდეგ და არა პირიქით. ამ ვარიანტში შეიძლება მოხდეს გარღვევა, მაგრამ ეს უნდა მოხდეს ისე, რომ აღიარებდეს ამ კაბინეტს, ამ კაბინეტის პრემიერის კანდიდატურას. აქაც პრობლემაა, იმიტომ, რომ საზოგადოებრივ ასპარეზზე ასეთი პირი, მეტ-ნაკლებად გამოცდილების მქონე და ა.შ., არ ჩანს. პირდაპირ ახალი ვიღაცის მოყვანა იქნება ძალიან რთული. თუმცა არა შეუძლებელი და ამას ნელ-ნელა, ნაბიჯ-ნაბიჯ მივაღწევთ.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენ იმისთვის ვართ განწირული, რომ არსებული ვითარება შენარჩუნდეს, თუ რაღაც ექსტრაორდინარული არ მოხდება, რაც ქაოსურ მდგომარეობამდე მიგვიყვანს და ქაოსური პროტესტის გამომწვევი გახდება. ეს კი, ჩემი აზრით, ყველასთვის დამღუპველი იქნება. მეორე საკითხია ის, რომ რადიკალიზმზე საუბარი ოპოზიციურ ელექტორატს უფრო აფრთხობს, ვიდრე აფხიზლებს. ამიტომაც ვამბობ, რომ ამ გზით კი არა, იმ გზით უნდა წავიდეთ და მაშინ რაღაცნაირად დალაგდება”, – აცხადებს ვახტანგ ძაბირაძე.