როგორ იქცა თერმოსი ჩვენი ყოველდღიურობის ნაწილად
დღეს თერმოსი ერთ-ერთ ყველაზე პრაქტიკულ და ყოველდღიურ ნივთად ითვლება – ის საიმედოდ ინახავს სითბოს ან სიგრილეს, იქნება ეს ყავა, ჩაი თუ გამაგრილებელი სასმელი. თუმცა, ცოტამ თუ იცის, რომ თერმოსის გამოგონება მეცნიერული კვლევების საჭიროებას უკავშირდება და პოპულარული საყოფაცხოვრებო პროდუქტი ის მხოლოდ მოგვიანებით გახდა.
1900-იან წლებში გერმანელი ფიზიკოსი სერ ჯეიმს დიუარი დაბალი ტემპერატურის მქონე აირების შენახვაზე მუშაობდა. ამისთვის მას სჭირდებოდა კონტეინერი, რომელიც გარე ტემპერატურიდან იზოლირებას შეძლებდა. ამ მიზნით, მან შექმნა ორმაგკედლიანი მინის ბოთლი, რომლის შიდა და გარე ფენებს შორის ვაკუუმი იყო – რაც თერმული გადაცემის შეკავებას უწყობდა ხელს. ეს გამოგონება თავდაპირველად მხოლოდ ლაბორატორიულ მიზნებისთვის გამოიყენებოდა.
ეს კონტეინერი მალევე გახდა ცნობილი როგორც „Dewar flask“ – თუმცა მას ჯერ არ ჰქონდა ფართო პრაქტიკული გამოყენება.
1904 წელს გერმანულმა კომპანიამ, Thermos GmbH, დიუარის გამოგონების კომერციული პოტენციალი დაინახა. მათ დააპატენტეს დიზაინი და დაიწყეს მისი წარმოება საყოფაცხოვრებო დანიშნულებით – ანუ როგორც ჭურჭლის, რომელიც ცხელ სასმელს გაცივების გარეშე ინახავდა.
ასე დაიბადა სახელი „თერმოსი“ – ბერძნული სიტყვიდან „therme“ (სითბო). ბრენდი მალევე გახდა ისე ცნობილი, რომ სიტყვა „თერმოსი“ ზოგად დასახელებად იქცა მსოფლიოს სხვადასხვა ენაში.
თერმოსი განსაკუთრებით პოპულარული გახდა მე-20 საუკუნის შუა პერიოდში. ამ დროს მას აქტიურად იყენებდნენ მოგზაურობისას ცხელი სასმლის ტრანსპორტირებისთვის; სკოლის მოსწავლეებისთვის; ლაშქრობებზე; საავადმყოფოებში მედიკამენტების ტემპერატურის შესანარჩუნებლად და ა.შ. მოგვიანებით, თერმოსი გამოიყენეს კოსმოსურ მისიებში, სამხედრო სფეროში და სამედიცინო კვლევებშიც.
დღეს თერმოსები, მინის ნაცვლად, უჟანგავი ფოლადის ან სპეციალური პოლიმერისგან მზადდება, რაც მათ უფრო გამძლეს, უსაფრთხოსა და მრავალჯერადს ხდის. ისინი ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ზომით, ფორმითა და დანიშნულებით – ბავშვების სასკოლო თერმოსებიდან დაწყებული, სამრეწველო მოდელებით დამთავრებული.