სისხლის პირველი წარმატებული გადასხმა – XVII საუკუნის ექსპერიმენტი, რომლითაც მედიცინაში ახალი ეპოქა დაიწყო
XVII საუკუნე მედიცინისათვის გარდამტეხი დრო იყო. სწორედ ამ პერიოდში მეცნიერები თანდათან უახლოვდებოდნენ იმ საიდუმლოებებს, რომელთა უკანაც საუკუნეების განმავლობაში დაუმარცხებელი დაავადებები იმალებოდა. ერთ-ერთი ასეთი თამამი ნაბიჯი 1667 წელს პარიზში გადაიდგა, როცა ლუი XIV-ის პირადმა ექიმმა, ჟან-ბატისტ დენისმა გააკეთა ის, რასაც მედიცინის ისტორიაში „პირველი წარმატებული სისხლის გადასხმა“ ეწოდა.
1667 წლის ივნისში დენისმა ექსპერიმენტი ჩაატარა 15 წლის ბიჭზე, რომელიც მძიმე ავადმყოფობითა და მაღალი სიცხით იტანჯებოდა. მაშინდელი მედიცინა ჯერ კიდევ ვერ აცნობიერებდა სისხლის ნამდვილ ფუნქციას, მაგრამ არსებობდა მოსაზრება, რომ ცხოველების სისხლს ადამიანში „ახალი ენერგიის“ შეტანა შეეძლო. დენისმა ბიჭის ორგანიზმში მცირე რაოდენობით ბატკნის სისხლი გადაასხა. იმ დროისათვის ეს ერთდროულად იყო სასოწარკვეთილი და გაბედული ნაბიჯი, რადგან არავის ჰქონდა ზუსტი ცოდნა, თუ რა შედეგს გამოიწვევდა მსგავსი პროცედურა. ექსპერიმენტი წარმატებით დასრულდა: ბიჭმა სიცოცხლე შეინარჩუნა და გარკვეული დროის შემდეგ მისი მდგომარეობა შესამჩნევად გაუმჯობესდა.
დენისის პირველი ექსპერიმენტი ევროპაში მყისიერად გახდა სენსაცია. მალევე მან კიდევ რამდენიმე გადასხმა სცადა სხვა პაციენტებზე. ზოგიერთ შემთხვევაში პროცედურა შედეგიანიც აღმოჩნდა, თუმცა არა — ყოველთვის. ყველაზე ხმაურიანი იყო შემთხვევა, როცა პაციენტი გარდაიცვალა და ექიმი სასამართლოშიც კი წარდგა. საბოლოოდ, XVII საუკუნის ბოლოს საფრანგეთის სამეფო აკადემიამ წერტილი დაუსვა ამ საკითხს – სისხლის გადასხმა ოფიციალურად აიკრძალა. მიზეზი ცხადი იყო: ცხოველის სისხლი ხშირად იწვევდა მძიმე რეაქციებს, რასაც მედიცინა იმ დროს ვერც ხსნიდა და ვერც აკონტროლებდა.
თუმცა, დენისის ექსპერიმენტი ისტორიაში დარჩა, როგორც ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი, რომელმაც მედიცინა გარდამტეხ გზაზე დააყენა. მხოლოდ ორი საუკუნის შემდეგ, XX საუკუნის დასაწყისში ავსტრიელმა მეცნიერმა კარლ ლანდშტაინერმა აღმოაჩინა სისხლის ჯგუფები. სწორედ ამ აღმოჩენამ გახადა სისხლის გადასხმა უსაფრთხო და სისტემური პროცედურა, რომელმაც მილიონობით სიცოცხლე გადაარჩინა.
დღეს, როცა სისხლის ბანკები და დონორობა ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენის ყოველდღიურ ნაწილად იქცა, ხშირად გვავიწყდება, რომ ყველაფერი დაიწყო XVII საუკუნის პარიზში, ერთ პატარა ოთახში, სადაც ახალგაზრდა ბიჭის ვენებში პირველად აღმოჩნდა ბატკნის სისხლი.