“მიმდინარე წლის მაისში მთავრობამ დეველოპერული სექტორის 434-მილიონიანი მხარდაჭერის პროგრამა დააანონსა. როგორც მაშინ გაცხადდა, 200,000 ლარამდე ახალი ბინის შეძენისას 5 წლის მანძილზე იპოთეკური სესხის 4%-ის სუბსიდირება 70 მილიონით დაფინანსდება. 14-მილიონიანი ბიუჯეტი აქვს იპოთეკური სესხების გარანტიას, ანუ გარანტიით ისარგებლებს ყველა მსესხებელი, რომელიც აიღებს არაუმეტეს 200 000-ლარიან სესხს ახალ აშენებული ბინის შესაძენად. გარდა ამისა, 150 მილიონი უნდა მოხმარდეს დევნილებისათვის ბინების შესყიდვას, ხოლო 200 მილიონი – დაუსრულებელი მშენებლობების დასრულებას. “თიბისი კაპიტალის” ანალიტიკოსების შეფასებით, იპოთეკური სესხების სუბსიდირების წმინდა ეფექტი უძრავი ქონების ბაზარზე გაყიდვებს, დაახლოებით, 10%-ით წაახალისებს.
რეალურად, რა მოლოდინები აქვს სამშენებლო სექტორს, ამ საკითხზე „კვირა“ მენაშენეთა ასოციაციის თავმჯდომარეს, ირაკლი როსტომაშვილს ესაუბრა.
ეკონომისტთა ერთი ნაწილის განცხადებით, იპოთეკური სესხების სუბსიდირება გაყიდვებს 10 %-ით გაზრდის, იზიარებთ ამ მოსაზრებას?
გამიჭირდება გადაჭრით რამის თქმა. ჯერ სუბსიდირება უნდა გაკეთდეს, რაც არ არის დეველოპერზე დამოკიდებული, ეს 100 %-ით ბანკების პრეროგატივაა. ბანკები რას და როგორ გააკეთებენ, ამის თქმა ძნელია. ერთი შემიძლია, ვთქვა, რომ ამ 4-პროცენტიანი სუბსიდირების პირობებში უფრო მეტი აიღებს სესხს,თუმცა 10 % იქნება ეს თუ ნაკლები, ამის თქმა შეუძლებელია.
ანუ გაყიდვების ბუმს და განსაკუთრებულ მატებას არ ელოდებით?
ბინა ისეთი რამეა, რომ თუ ოჯახს გადაწყვეტილი აქვს მისი ყიდვა, ის ამას გააკეთებს. არ აქვს მიშვნელობა, ფასი 4 %-ით გაიზრდება თუ შემცირდება, თუ ადამიანს აქვს 100 ათასი ლარი და გადაწყვიტა 50 კვადრატული მეტრის ყიდვა. ვთქვათ, ფასი გაიზარდა 4 %-ით, ის წავა და 45 კვადრატს იყიდის ან საბურთალოს ნაცვლად დიდუბეზე გააკეთებს არჩევანს. მოკლედ, რაიმე ტექტონიკურ ძვრებს არ ველოდები. შეიძლება, ის მოხდეს, რომ ვისაც გადაწყვეტილი ჰქონდა ყიდვა, იმათ ეს პროცესი დააჩქარონ.
რისი გაკეთება შეიძლებოდა, რა უნდა გაეკეთებინა მთავრობას, დახმარება რომ უფრო ქმედითი და შედეგისმომტანი ყოფილიყო?
ეს პროგრამა, რომელიც მთავრობამ შემოგვთავაზა და რომლის მომზადებაშიც სამშენებლო სექტორიც მონაწილეობდა, არაა იდეალური, მაგრამ არის ის, რისი საშუალებაც იყო. ძალიან მნიშვნელოვანია, ყველამ ვიცოდეთ, რომ კატასტროფა ხდება, როცა დეველოპერებს ბინები გაუყიდავი რჩებათ. ეს მარტო დეველოპერისთვის კი არ არის ცუდი, არამედ – მთლიანად ქვეყნისა და ეკონომიკისთვის.
ასეთ შემთხვევაში ბინების გაიაფება ხომ არაა გამოსავალი?
არა, რა თქმა უნდა. ღმერთმა დაგვიფაროს გაიაფებისგან. ბინები რომ გაიაფდეს, ეს ჯაჭვური რეაქცია იქნება და ყველას კაპიტალიზაცია შემცირდება, ანუ გავღარიბდებით. მაგალითად, საქართველოში საშუალო სტატისტიკური ქართველის მთავარი კაპიტალი ბინაა. მას იმედი აქვს, რომ თუ რამე მოსხდა და ამა თუ იმ მიზეზით სესხის აღება დასჭირდა, ამ ბინაში საჭირო თანხას მიიღებს. ახალი აშენებული ბინების გაიაფება მეორად ბინების გაიაფებასაც გამოიწევევს. ანუ რა გამოდის, თანხას, რომლის ბანკიდან გამოტანის იმედიც გქონდა, ვეღარ გამოიტან, მოგცემენ ბევრად ნაკლებს.
გამოდის, რომ ამ პროგრამის მთავარი მიზანი და ამოცანა კოვიდის პირობებში სამშენებლო სექტორის სტაბილურობის შენარჩუნებაა?
დიახ, ასეა. ეს არის ერთგვარი მესიჯი, რომ სტაბილურობას ვინარჩუნებთ. მსგავსი პროცესები 2008-ში ხომ გამოვიარეთ. ბინები ვერ იყიდებოდა. ათი დეველოპერული კომპანიის ხელმძღვანელმა მოიკლა თავი. რატომ – იმიტომ, რომ ვალდებულებები ვეღარ შეასრულეს. ბანკებმაც არ აცალეს, ქონება წამოიღეს ან დააყადაღეს და მიზერულ ფასში გაყიდეს.
კომენტარები
