ვადი ას-სალამი – ყველაზე დიდი და უძველესი სასაფლაო მსოფლიოში
დაკრძალვის კულტურის გაჩენა პირველი ნაბიჯია ცივილიზებული საზოგადოებისკენ. თუ პირველყოფილ ტომებში არ ზრუნავდნენ წინაპრების საფლავებზე, შემდგომ, ცნობიერების განვითარებასთან ერთად, ადამიანები სულ უფრო მეტ ყურადღებას აქცევენ მიცვალებულებს. ანტიკური ხანის თითოეულ დასახლებულ პუნქტთან შეგიძლიათ, იპოვოთ სასაფლაო. ზოგჯერ მხოლოდ ეკლესიის ეზოების წყალობით არის შესაძლებელი გარკვეულ ტერიტორიაზე მცხოვრები ტომების იდენტიფიცირება.
ყველა იმპერიას აქვს აყვავებისა და დაცემის პერიოდები. როგორც ჩანს, ანალოგიურ გავლენას ნეკროპოლისებიც უნდა დაექვემდებაროს. თუმცა, არის ტერიტორია, სადაც 1500 წელია, სამარხებს განუწყვეტლივ თხრიან. ეს ვადი ას-სალამის ეკლესიის ეზო გახლავთ. დღეს ის მსოფლიოში ყველაზე დიდი და უძველესი ეკლესიის ეზოა, სადაც დაკრძალულია 5 მილიონზე მეტი ადამიანი, ვინც ადრე იქ ცხოვრობდა.
ერაყის სამხრეთ ნაწილში, ქალაქ ან-ნეჯაფის მახლობლად მდებარეობს პლანეტის უდიდესი ნეკროპოლისი. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტიტული არაოფიციალურად მიენიჭა, აქ დაკრძალულთა რიცხვი ყველასთვის გასაოცარია. თუ 850-ათასკაციანი ქალაქის მოსახლეობას შევადარებთ, გამოდის, რომ აქ 6-ჯერ მეტი ადამიანია დაკრძალული, ვიდრე ირგვლივ ცხოვრობს. ისლამის ორივე ყველაზე მნიშვნელოვანი განშტოება, სუნიტები და შიიტები, სასაფლაოს წმინდად მიიჩნევენ. მომლოცველებისთვის ვადი ას-სალამი, მექასა და მედინას შემდეგ, ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია.
ნეკროპოლისის ცენტრში ხალიფა ალი იბნ აბუ ტალიბის ნეშტია დაკრძალული. ისლამის ბევრი მიმდევარისთვის, სიკვდილის შემდეგ ასეთ ადამიანთან ახლოს დაკრძალვა პატივია.
პირველი იმამის გარდა, აქ უკანასკნელი თავშესაფარი იპოვა მრავალმა რელიგიურმა და პოლიტიკურმა მოღვაწემ, არაბული ქვეყნების კულტურის, მეცნიერებისა და ხელოვნების წარმომადგენლებმა.
ეკლესიის ეზოს სახელი არაბულიდან ითარგმნება, როგორც „მშვიდობის ხეობა“. როგორი უცნაურიც უნდა იყოს, სიგრძეში სასაფლაო 6 კვადრატული კილომეტრია. 1 ცხედარს მხოლოდ 1 კვადრატული მეტრი ეკუთვნის.
2010 წლიდან სასაფლაო შეტანილია იუნესკოს წინასწარ სიაში, მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლად აღიარების მიზნით. ნეკროპოლისთან დაკავშირებით, საბოლოო გადაწყვეტილება არ მიიღეს ამ ტერიტორიაზე საომარი მოქმედებების წარმოების გამო. თუმცა, მერყევი ზავის დროს მსოფლიო ორგანიზაციების დელეგაცია აქ 2 კვირის განმავლობაში იმყოფებოდა და ეკლესიის ეზოს მომავალ ბედზე მსჯელობდა.
ერაყში ბრძოლების დროს ადგილობრივი სამხედრო ფორმირებების ნაწილი სასაფლაოს თავშესაფრად იყენებდა და ნაღმმტყორცნებს ესროდა ამერიკელ ჯარისკაცებს, საპასუხოდ კი, საჰაერო დარტყმებს იღებდა. კონსერვატიული შეფასებით, ერაყის ომის დროს ყოველდღიურად 200-ზე მეტი დაღუპული პოულობდა ბოლო განსასვენებელს ვადი ალ-სალამში.
