კახა ბენდუქიძის უცნობი ინტერვიუ: მე იმ რუსეთის მეგობარი ვარ, რომელიც არ მოგვატყუებს
„მე იმ რუსეთის მეგობარი ვარ, რომელიც არ მოგვატყუებს…“- ამ სათაურით ჟურნალი „ფორბსი უკრაინა“ 2014 წლის 13 ნოემბერს გარდაცვლილ ბიზნესმენთან, საზოგადო მოღვაწესთან კახა ბენდუქიძესთან ჩაწერილ ინტერვიუს აქვეყნებს. ინტერვიუს მსვლელობაში ბენდუქიძესთან ერთად „იუკოსის“ ყოფილი ხელმძღვანელი მიხეილ ხოდორკოვსკიც მონაწილეობდა.
„მიხეილ ხოდორკოვსკის ბავარიაში 18 ოქტომბერს შევხვდი. ჩვენი საუბარი 2 საათზე მეტხანს გაგრძელდა. ეს ორი ემიგრანტის, 1990 წლის რუსეთის საბაზრო რევოლუციის ორი წარმომადგენლის საუბარი იყო. ორივესთვის ბიზნესი უკვე დიდი ხანია არ იყო პრიორიტეტი. ორივემ საკუთარი თავის წინაშე ჩვენი მშობლიური ქვეყნების დემოკრატიზაციის ხელშეწყობა დავისახეთ მიზნად“, – ამბობს ბენდუქიძე.
ხოდორკოვსკისა და ბენდუქიძის მორიგი ერთობლივი საუბარი, საერთო ჯამში, ძალიან საინტერესო გამოვიდა.
„მე ვერ ვხედავ, თუ როგორ შეიძლება რუსებმა იმპერიული თვითშეგნება ნეგატიური გამოცდილების გარეშე გადალახონ. „ვფიქრობ, ტრაგიკული გამოცდილება გარდაუვალია“, – ამბობს ბენდუქიძე.
„რუსეთი უპირობოდ კრუნჩხვებში ჩავარდება და კითხვა ასეთია, შეძლებს თუ არა ის კრიზისიდან ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნებით გამოსვლას. მე თითქმის ვერ ვხედავ რუსეთში პოლიტიკური ვითარების მშვიდი განვითარების და მისი ევროპულ ქვეყნად გადაქცევის სცენარს“, – აღნიშნავს ბენდუქიძე.
ბენდუქიძე ისეთ ევროპულ ქვეყანაზე საუბრობს, რომელიც საკუთარ თავს და სხვებს პატივს სცემს, არავისთან ომს არ გეგმავს, რადგან საომარი არაფერია და ყველა საკითხზე შეთანხმებაა შესაძლებელი.10887893_894112170629022_1507447361_n
„რას წარმოადგენს რუსეთის დღევანდელი პოლიტიკური რეჟიმი? შეუცვლელი ხელისუფლების დიქტატურას, მთავრობას იმპერიული სტრუქტურებით და ამბიციებით. ეს კარგი რომ იყოს, სხვა წარმატებული ქვეყნებიც იქნებოდა, რომლებშიც მოქალაქეები თავს თავისუფლებად არ გრძნობენ და ხვდებიან, რომ ქვეყანაში უსამართლობაა, რომ ხელისუფლებას მიუფურთხებია მოქალაქეებისთვის. მაგრამ ასეთი ქვეყნები არ არსებობს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ასეთი მოდელი წარუმატებელია და წარუმატებელია ის ყველაფერში – ეკონომიკაშიც და პოლიტიკაშიც. ამიტომ რუსეთი თანდათან დასუსტდება. შესაძლოა, ეს მეზობლების დაპყრობის გადაჭარბებულ სურვილს გამოიწვევს – შეიძლება პირი ისე გახსნათ, რომ მერე ვეღარ დახუროთ. შესაძლოა, ეს ეკონომიკის ეტაპობრივ შესუსტებაში გამოვლინდეს, რომელიც შეიძლება ათწლეულები გაგრძელდეს. ეს მოდელი რბილად, ნაზად ვერ გადატყდება“, – მიიჩნევს ბენდუქიძე. კითხვაზე, – თქვენ ხომ თქვენი ცხოვრების რაღაც მონაკვეთზე რუსეთის პატრიოტი იყავით? – ბენდუქიძემ უპასუხა:
„ეს იმაზეა დამოკიდებული, რას გულისხმობთ ამ სიტყვებში. მე, მაგალითად, ყოველთვის მივიჩნევდი, რომ რუსეთი ნატოში უნდა გაწევრიანდეს. თუ თქვენ იმას ხვდებით, როგორაა მოწყობილი მთელი სამყარო, გაუგებარია, რატომ უნდა გინდოდეთ, რომ თქვენი ქვეყანა მოწყობილი იყოს სხვანაირად“, – ამბობს ბენდუქიძე.
კითხვა: სხვათა შორის, არსებობს თუ არა დღეს საქართველოში იმპერიაში ყოფნის შესახებ კონსენსუსი?
„კონსენსუსის შესახებ ვერ გეტყვით, მაგრამ ერთ-ერთი გავრცელებული წარმოდგენაა ის, რომ საქართველო ორჯერ იყო ოკუპირებული. იცით, 200 წლის ოკუპაციაზე პატარა კოლექტივთან ერთად წიგნს ვწერთ. პირველი – ეს იყო იმპერიის მიერ ოკუპაცია, მაგრამ იმპერიის, რომელიც აშენებულია, ასე თუ ისე, ადამიანური ფასეულობების საფუძველზე. ასე თუ ისე. და რომელშიც, უნდა ითქვას, არსებობდა სამართალი. რუსეთმა საქართველოს ძალიან ბევრი ცუდი რამ გაუკეთა, მაგალითად, ქართული მართლმადიდებლური ეკლესიის ავტოკეფალია გააუქმა, ეგზარქოსი დანიშნა – ქართული ეკლესიის სამართავად ადამიანი მოსკოვიდან გამოაგზავნა. მაგრამ შემდეგ, 1917 წლიდან თავად რუსეთი ბოლშევიკების მიერ იყო ოკუპირებული და ამ მდგომარეობაში მან კიდევ ერთხელ საქართველოს ოკუპაცია მოახდინა. ჩვენ, ფაქტობრივად, ორმაგი ოკუპაციის ქვეშ აღმოვჩნდით“, – ამბობს ბენდუქიძე.
ამ დროს მიხეილ ხოდორკოვსკი საუბარში ერთვება და აცხადებს: „არ შემიძლია ამ თემაზე არ გამეცინოს, იმიტომ რომ საქართველოს ორმაგი ოკუპაციის მთავარი ორგანიზატორები იყვნენ…“. ბენდუქიძე: ეს ხომ ეთნიკურად არ არის „შეღებილი“… ამ საკითხთან დაკავშირებით ერთი საინტერესო ამბავი მომიყვნენ. ხვდებიან ერთმანეთს სააკაშვილი და პუტინი. პუტინი ამბობს: „ეს რა არის – თბილისში რუსეთის ოკუპაციის მუზეუმი გახსნეს. რომელი რუსეთის ოკუპაციის? საბჭოთა კავშირს ხომ ქართველები ხელმძღვანელობდნენ. ფაქტობრივად, რუსეთი იყო ოკუპირებული“. ამაზე სააკაშვილმა განაცხადა: „და თქვენ მოსკოვში ქართული ოკუპაციის მუზეუმი გახსენით. ჩვენ არ გვეწყინება“. ხოდორკოვსკი: იმპერიული სინდრომის შესახებ საუბრის დასასრულებლად – ვფიქრობ, ეს რუსეთისთვის ბუნებრივია, მაგრამ უცნობია, როგორ შეიძლება განვითარდეს. ჩვენს წინაშე ეროვნული სახელმწიფოს მშენებლობის პრობლემა დგას. ეს დიდი პრობლემაა, იმაზე მცირეც არ არის, რაც ამერიკელებს აქვთ. მაგრამ ისინი ხომ მას წყვეტენ, ჩვენც უნდა გადავწყვიტოთ.