გერმანელი მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები აჩვენებს, რომ SARS-CoV-2 ვირუსი ტვინში ყნოსვის ლორწოვანი გარსის ნერვული უჯრედების საშუალებით აღწევს.
როგორც Nature Neuroscience-ის სტატიაშია აღნიშნული, ახლა უკვე აღიარებულია, რომ COVID-19 არ არის მხოლოდ რესპირატორული დაავადება. ფილტვების დაზიანების გარდა, SARS-CoV-2 მოქმედებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტსა და ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე. COVID-19-ით დაავადებული პაციენტებიდან ყოველი მესამე აღნიშნავს ნევროლოგიურ სიმპტომებს, როგორიცაა ყნოსვისა და გემოს დაკარგვა ან შეცვლა, თავის ტკივილი, დაღლილობა, თავბრუსხვევა და გულისრევა. ზოგიერთ პაციენტში კორონავირუსის ინფექციას თან ახლავს ინსულტი ან სხვა სერიოზული დაავადება, რომლის მიზეზია ვირუსის ტვინში შეღწევა.
გერმანელმა მეცნიერებმა გადაწყვიტეს, გამოიკვლიონ ის მექანიზმები, რომლითაც ახალი კორონავირუსი შეიძლება, მოხვდეს ტვინში და როგორ რეაგირებს იმუნური სისტემა მასზე.
ბერლინის Charite University Hospital- ის ბიოლოგებმა, ნევროპათოლოგიის, პათოლოგიის, სასამართლო სამედიცინო, ვირუსოლოგიისა და კლინიკური მედიცინის სპეციალისტებთან ერთად, შეისწავლეს ქსოვილის ნიმუშები 33 პაციენტისგან, რომლებიც COVID-19- ით Charite კლინიკებში, უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრსა და გოტინგენში გარდაიცვალენ.
უახლესი ტექნოლოგიის გამოყენებით, მკვლევრებმა გაანალიზეს ტვინის ოთხი სხვადასხვა უბნიდან აღებული ნიმუშები. ყველა ქსოვილს ტესტირება ჩაუტარდა გენეტიკური მასალისა და SARS-CoV-2 ვირუსის “სპაიკის ცილაზე”.
ავტორებმა ვირუსის მტკიცებულება აღმოაჩინეს ნეიროანატომიულ სტრუქტურებში, რომლებიც თვალს, პირის ღრუსა და ცხვირს ტვინთან აკავშირებს და ელექტრონული მიკროსკოპის გამოყენებით პირველად დააფიქსირეს კორონავირუსის გამოსახულებები ყნოსვის ორგანოს ლორწოვან გარსში. აქ მკვლევრებმა დაფიქსირეს მაქსიმალური ვირუსული დატვირთვა – როგორც ნერვული უჯრედების შიგნით, ასევე – უახლოესი ეპითელური უჯრედებიდან მომდინარე პროცესებში.
”ეს მონაცემები მხარს უჭერს ჰიპოთეზას, რომ SARS-CoV-2 იყენებს სუნის ლორწოვან გარსს თავის ტვინში შესასვლელად”, – ციტირებს Charite კლინიკის პრესრელიზში კვლევის ხელმძღვანელი, პროფესორი ფრენკ ჰეპნერი (ფრენკ ჰეპნერი).
შეღწევადობის ამ გზაზე, მეცნიერთა აზრით, ასევე მიუთითებს ამ მიდამოში ლორწოვანი გარსის, სისხლძარღვებისა და ნერვული უჯრედების ანატომიური სიახლოვე.
“ცხვირის ლორწოვანში მოხვედრის შემდეგ, ვირუსი იყენებს ნეიროანატომიულ კავშირებს, როგორიცაა ყნოსვითი ნერვი. ჩვენი მონაცემებით, ვირუსი ნერვული უჯრედებიდან ნერვულ უჯრედებამდე მიდის ტვინისკენ”, – დასძენს სტატიის სხვა ავტორი, დოქტორი ჰელენა რედბრუხი Charite კლინიკიდამ.
”თუმცა, ბოლომდე გაუგებარია, თუ როგორ ვრცელდება ვირუსი ნერვული უჯრედებიდან. სავარაუდოა, რომ ვირუსი სისხლძარღვებშიც გადადის, ვინაიდან ვირუსი ტვინის სისხლძარღვების კედლებშიც არის ნაპოვნი”, – აცხადებს ის.
მკვლევრებმა აღნიშნეს, რომ SARS-CoV-2 არ არის ერთადერთი ვირუსიდან, რომელსაც შეუძლია, ამ გზით შეაღწიოს ტვინში. მის მსგავსად მოქმედებს ჰერპესისა და ცოფის ვირუსებიც ”, – ამბობს ექიმი რადბრუხი.
”ჩვენი აზრით, SARS-CoV-2– ის არსებობა ყნოსვის ლორწოვანი გარსის ნერვულ უჯრედებში კარგად ხსნის ნევროლოგიურ სიმპტომებს COVID-19 დაავადებული პაციენტებში, როგორიცაა ყნოსვის ან გემოს დაკარგვა”, – განაგრძობს პროფესორი ჰეპნერი.
”ჩვენ ასევე აღმოვაჩინეთ SARS-CoV– 2 თავის ტვინის იმ ადგილებში, რომლებიც აკონტროლებენ სასიცოცხლო ფუნქციებს, როგორიცაა სუნთქვა. არ არის გამორიცხული, რომ COVID-19-ის მქონე პაციენტებში ვირუსის არსებობა ტვინში იწვევს სუნთქვის პრობლემებსაც“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი თქმით, ყველა პაციენტი, ვინც მონაწილეობდა ამ კვლევაში, დაავადებული იყო COVID-19 მძიმე ფორმით, ამიტომ, მიღებული შედეგების განზოგადება კორონავირუსული ინფექციით დაავადებულ ყველა პაციენტზე დამატებითი ტესტირების გარეშე შეუძლებელია.