ჩეხი ბავშვის საქმეზე პოლიციის ორდერის უკანონობა და სოციალური სამსახურის დასკვნის უსაფუძვლობა სააპელაციო სასამართლომაც აღიარა
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 23 ივლისის განჩინებით, არ დაკმაყოფილდა რუსეთის ფედერაციის მოქალაქის, არასრულწლოვანის დედის, ოლივია ანტონის საჩივარი, რომლითაც მოითხოვდა, კანონიერად ცნობილიყო ევროკავშირისა და ჩეხეთის მოქალაქე მეუღლის მიმართ ქ. თბილისის პოლიციის დეპარტამენტის ვაკე-საბურთალოს სამმართველოს პოლიციის IV განყოფილების მხრიდან გამოწერილი 2020 წლის 1-ელი ივნისის შემაკავებელი ორდერი ბავშვის ინტერესების უგულვებელყოფის საქმეზე. შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა ოლივია ანტონისა და მისი წარმომადგენლის, მათ შორის ქ. თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული ცენტრის მტკიცება ორდერის გამოცემის გადაუდებელი აუცილებლობისა და კანონიერების თაობაზე, უცვლელი დატოვა საქმეზე მიღებული თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტარციულ საქმეთა კოლეგიის 2020 წლის 29 ივნისის გადაწყვეტილება, რომლითაც დაკმაყოფილდა ევროკავშირისა და ჩეხეთის მოქალაქის სარჩელი ქ. თბილისის პოლიციის დეპარტამენტის ვაკე-საბურთალოს სამმართველოს პოლიციის IV განყოფილების მიმართ, გაუქმდა ბავშვის ინტერესების უგულვებელყოფის საფუძვლით მართლწესრიგის ოფიცრის მხრიდან მიღებული 2020 წლის 1-ელი ივნისის ორდერი, დაუსაბუთებლად და უკანონოდ იქნა მიჩნეული ორდერის გამოცემის საფუძველი – ქ. თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული ცენტრის 2020 წლის 30 მაისის დასკვნა და დადგინდა, რომ ბავშვის კანონიერ წარმომადგენელს – მამას სახელმწიფო უწყებებმა ერთობლივი ოპერაციის შედეგად, 30 დღით, დაუსაბუთებლად შეუზღუდეს შვილთან ურთიერთობა. აღნიშნულის შესახებ განცხადებას ორგანიზაცია „ახალგაზრდა ადვოკატები“ ავრცელებს.
„ახალგაზრდა ადვოკატების“ განმარტებით, სასამართლოს ორი ინსტანციის გადაწყვეტილება, რომელიც არ საჩივრდება, ობიექტური პასუხია ორი სახელმწიფო დაწესებულების – სსიპ სახელმწიფო ზრუნვისა და ტრეფიკინგის მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დახმარების სააგენტოსა და ქ. თბილისის პოლიციის დეპარტამენტის ვაკე-საბურთალოს სამმართველოს პოლიციის მეოთხე განყოფილების მიმართ, რომლებმაც 2020 წლის 29, 1-ელ და 2 ივნისს განხორციელეს შეთანხმებული ოპერაცია, რამაც გამოიწვია ბავშვის ერთი კანონიერი მშობლიდან მეორე კანონერ მშობელზე, ბავშვის ნების საწინააღმდეგოდ, გადაცემა და წართმევა.
სწორედ ამ პერიოდის განმავლობაში, დედის – ოლივია ანტონის მიზნამიმართული კამპანიისა და სოციალურ სამსახურში მისი მხარდამჭერი პირების – ნინო იობაშვილისა და გიორგი ეპიტაშვილის მხრიდან ხდებოდა და გრძელდება მამის უსაფუძვლო დადანაშაულება სასამართლოს დროებითი განკარგულების შეუსრულებლობაში, ბავშვი თითქოსდა იძებნება თბილისის ყველა ქუჩაზე, კომპეტენტური ორგანოებისთვის უცნობია ბავშვის მისამართი, მამა ე.წ. მოძალადეა და სხვა, თუმცა მხარეს არ გააჩნდა ვარგისი ერთი მტკიცებულებაც კი, რომელიც არათუ ბავშვის ინტერესების უგულვებელყოფას, არამედ მისი სოციალური ცხოვრების გაუარესებას, ადაპტაციის შეფერხებას, რაიმე ფორმით მამის ან/და ბებიის, ვისთან ერთადაც ცხოვრობს, უარყოფით ზემოქმედებას დაადასტურებდა. უწყებებს არ გააჩნდათ კანონიერ ძალაში შესული არც ერთი მტკიცებულება, რომელიც მამის მხრიდან შვილის ინტერესების უგულვებელყოფას ან/და გაუთვალისწინებლობას დაადასტურებდა.
სასამართლომ სამმართველოდან გამოითხოვა არასრულწლოვნის გამოკითხვის 2020 წლის 2 ივნისის ოქმი, რომელიც ზედმიწევნით აფიქსირებს ბავშვი თავის განწყობებს – ა. ბავშვი ადასტურებს, რომ ცხოვრობს იოსებიძის ქუჩაზე მამასთან და ბებიასთან ერთად, ბ. ბავშვი ადასტურებს, რომ ბებია მას ექცევა კარგად, გ. ბავშვი ადასტურებს, რომ მამა მას კარგად ექცევა და არ აწუხებს, უზრუნველყოფს სოციალური საჭიროებებით, დ. ბავშვი ადასტურებს, რომ ჰყავს ქართველი მეგობრები, ხვდება მას სახლში, შესაბამისად, ადაპტირებულია, ე. ბავშვი ადასტურებს, რომ ბებია და მამა უმზადებს საჭმელს, ვ. ბავშვი განმარტავს, რომ დედა უყვარს, მაგრამ არ ენატრება და არ ახსენდება, ზ. ბავში ადასტურებს, რომ დედა ფიზიკურად ძალადობდა მამაზე, დედა აბრაზებს და ამის გამო, არ ენატრება, თუმცა აღნიშნული ინფორმაციის ფონზე, ოქმის დასასრულს აღნიშნულია, რომ „კითხვაზე, დედა, რომ ცუდია, მას ეუბნება მამამისი“.
მხარემ სასამართლოში დაადასტურა, რომ აღნიშნული ჩანაწერი არასრულწლოვანის ობიექტურ ნებას არ გამოხატავდა და ჩანაწერი ემსახურებოდა ბავშვის მამისგან განცალკევების სამართლებრივად ფორმალური საფუძვლების შექმნას (სადავო გამონათქვამი ოქმში ბოლო წინადადებაა). აღსანიშნავია, რომ საცხოვრებელი ფართიდან, სადაც ბავშვის გამოკითხვა მიმდინარეობდა, გაძევებულ იქნა მამის ნდობით აღჭურვილი პირები – თარჯიმანი და ბებია.
„ახალგაზრდა ადვოკატები“ საგანგებოდ აღნიშნავს, რომ საქმეში არსებული მტკიცებულებებისა და ფაქტობრივი მასალის ერთობლიობა, ქმნის დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ბავშვის საუკეთესო ინტერესების დაცვის სახელით, ნინო იობაშვილი, ქ. თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული ცენტრის უფროსი სოციალური მუშაკი/ცენტრის უფროსის მოვალეობის შემსრულებელი, ეწევია არასრულწლოვნის კანონიერი წარმომადგენლის – მამის სრულ დისკრედიტაციას, დემორალიზაციას, რაც გამოიხატება ოლივია ანტონის მიმართ პირდაპირ მხარდაჭერასა და საქმის ირგვლივ სამართლებრივ რჩევებში – თუ რა სტრატეგიით, რა მოქმედებებით უნდა შეძლოს დედამ მამისგან შვილის „დაცვა“. შესაბამისად, ირღვევა კანონი და სოციალური სამსახურის ქცევის ყველა სტანდარტი. არ არსებობს წარმოდგენილ პრეტენზიებსა და გადაცდომებზე დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი სტრუქტურის – აუდიტის სამსახურის რეაგირება, რომელიც თავის მხრივ უწყების ქვეშ არსებული გადაცდომის ფაქტების დამალვითაა დაკავებული. კანონდარღვევებსა და გადაცდომებზე შეგნებული დუმილით ხდება უკანონობების წახალისება.
არ არსებობს უფლების დაცვის ელემენტარული შესაძლებლობაც კი, ქართული სოციალური სამსახური არ უსმენს ევროკავშირის მოქალაქეს და სააგენტოსთვისაც სულერთია ყველა წარდგენილი არგუმენტაცია, რაც პროცესის მონაწილე ერთ მხარესთან – ოლივია ანტონთან ასეთი ღია და მკაფიო მხარდაჭერის პროცესი, აჩენს საფუძვლიან ვარაუდს ფარული შეთანხმებების კორუფციულ მოტივებზე. მამა ბავშვს დაბადებიდან ზრდის და შვილს მამის მიმართ აქვს მიჯაჭვულობა, ხოლო დედა – ოლივია ანტონი, კანონიერ ძალაში შესული ქ. პრაღის სასამართლოს გადაწყვეტილებით, წარმოადგენს ნარკოტიკების მომხმარებელსა და არ გააჩნია შვილის აღზრდის უნარ-ჩვევები. აღნიშნულზე დანაშაულებრივად სდუმს ნინო იობაშვილი, ადგილი აქვს ორმაგ სტანდარტს. სოციალური სამსახურისთვის წარდგენილი ფაქტები, მით უფრო ნინო იობაშვილისთვის ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება – არაფერია, არ იწვევს სპეციალური ღონისძიებების გამოყენების ან/და საკითხზე მოკვლევის დაინტერესებას.
ნინო იობაშვილმა საოჯახო დავის ფარგლებში, არ მოახდინა არავითარი პრევენცია, როდესაც მხარემ დაასაბუთა, რომ ოლივია ანტონი ლეგალური და არალეგალური გზით ცდილობდა ბავშვის საქართველოდან რუსეთის ფედერაციის მიმართულებით გადაადგილებას. ნინო იობაშვილმა შეგნებული დუმილი არჩია საფრთხზე, ასეთი საფრთხის ნამდვილობა კი დაადასტურა თბილისის სააპელაციო სასამართლომ, რომელმაც ოლივია ანტონს 2020 წლის 5 ივნისს საქართველოდან ბავშვის გაყვანა (გადაადგილება) საქმის დასრულებამდე, აუკრძალა.
ნინო იობაშვილი არღვევს „სოციალური მუშაობის შესახებ“ კანონის ძირეულ პრინციპებს (სოციალური მუშაობა ეფუძნება თანასწორობის პრინციპს). მამასთან მიმართებით, არღვევს თანაზომიერების პრინციპს, ვინაიდან მისი მხრიდან წარმოებულია ცილისწამებლური დოკუმენტების მთელი სერია, რომელიც ემსახურება ბავშვის მამის ამორალურობისა და სისხლის სამართლებრივი წესით დასჯის მიზნებს (სოციალური მუშაკის მიერ განსახორციელებელი ღონისძიება უნდა ემსახურებოდეს ბენეფიციარის საუკეთესო ინტერესის დაცვას. შერჩეული ღონისძიება უნდა იყოს გამოსადეგი, აუცილებელი და პროპორციული). ნინო იობაშვილი არღვევს კეთილსინდისიერებისა და პროფესიული ეთიკის დაცვის ვალდებულებას, ვიანიდან მის მიერ შედგენილ დასკვნებსა და წერილებში ადგილი აქვს გაყალბებულ ფაქტებს (სოციალური მუშაკი მოქმედებს კეთილსინდისიერად და პასუხისმგებლობით ეკიდება მისთვის დაკისრებულ მოვალეობას). ნინო იობაშვილი, საქმეში შესწავლი მასალებისა და მტკციებულებების ერთობლიობით, არის მიკერძოებული და გამოხატავს მხოლოდ ბავშვის დედის ინტერესებს, საოჯახო დავაში დაფიქსირებულია მხარედ (დაუშვებელია, სოციალური მუშაკი იყოს მხარე და მოქმედებდეს სუბიექტური ინტერესებით). მას არ გააჩნია კანონით სავალდებულო სტრატეგიული, სამართლებრივი, ადმინისტრაციული, პროფესიული, ეთიკური კომპეტენცია, ვინაიდან უარს ამბობს მამის დარღვეული უფლებების მიმართ რეაგირებაზე, დაკავებულია მხოლოდ დედის ინტერესების ფარგლებში გადაწყვეტილებებზე, 74 წლის ბებიას განზრახ არ მისცა შვილიშვილთან ურთიერთობის უფლება, სამართლებრივი რეაგირება არ მისცა დედის მხრიდან სასამართლოს დროებითი განკარგულების აღსრულების დარღვევის ფაქტებს, არ ფლობს ინგლისურ ან ჩეხურ ენებს. კითხვაზე, როგორ აღწერა ბავშვის პოზიციები სხვადასხვა საკითხზე, როდესაც ბავშვი საუბრობს ჩეხურ ენაზე და ესმის ინგლისური ენა, სასამართლოს წინაშე განაცხადა, რომ ბავშვის ჟესტიკულაცია დაუდო საფუძვლად სასამართლოში წარდგენილ დოკუმენტებს. ყოვლად სამარცხვინოა ნინო იობაშვილის მიმოწერა ბავშვის მამასთან, სადაც ელექტრონული შეტყობინებებში ინგლისურ ენაზე გადასაცემი მოსაზრებები წარმოდგენილია რუსულ ენაზე, ისიც გაუმართავი გრამატიკული ჩანაწერებით, რაც მთლიანობაში ქმნის სოციალური მუშაკის დასახელებულ დავაში არაკომპეტენტურობის მაგალითს (სოციალური მუშაკი „სოციალური მუშაობის შესახებ“ კანონის 43-ე მუხლის საფუძველზე, უფლებამოსილებების განსახორციელებლად უნდა ფლობდეს კომპეტენციებს). ამდენად, ორგანიზაცია სამარცხვინოს უწოდებს ბავშვის საუკეთესო ინტერესების სახელით დასახელებული სოციალური მუშაკის ქმედებებს და კატეგორიულად მოითხოვს მათი საქმიანობის შემოწმებასა და თანამდებობრივი პასუხისმგებლობის საკითხის დასმას. ნინო იობაშვილის საქმიანობის კომპეტენცია ქმნის მიკერძოების და ანგარების უფრო მძიმე საფუძვლებს, იმსახურებს საზოგადოების უნდობლობას და მოითხოვს ზედამხეველი სტრუქტურების მხრიდან სასწრაფო გადაწყვეტილებებს.
„ახალგაზრდა ადვოკატებმა“ არაერთგზის მიმართა სამინისტროს და სსიპ სახელმწიფო ზრუნვისა და ტრეფიკინგის მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დახმარების სააგენტოს დასახელებული საოჯახო დავის ფარგლებში ჩართული პირების საქმიანობის შესწავლის მოთხოვნით, თუმცა უშედეგოდ. ორგანიზაცია მზად არის, ნებისმიერ ფორმატში გააგრძელოს დისკუსია და არგუმენტები დასახელებულ ფაქტებზე. შერჩევითი სამართლის გამოყენება არ ემსახურება მმართველი პოლიტიკური პარტიის პირობებში ბავშვთა უფლებების კუთხით გატარებული რეფორმის პროცესს. ამიტომაც, აუცილებელია პრობლემის სწრაფი იდენტიფიცირება და მისი გადაჭრა – შესაბამისი გადაწყვეტილებების მიღება ნინო იობაშვილის და მასთან ერთად, სხვა იმ პირების უკანონო საქმიანობებზე, რომელთა მხილებასაც ორგანიზაცია გააგრძელებს.
„ახალგაზრდა ადვოკატები“ სოციალური მომსახურების სამსახურებში, არ შეეგუება იმ ფაქტებს, უკანონო გადაცდომებსა და მიკერძოების მასშტაბურ შემთხვევებს, რომელიც ძირს უთხრის ბავშვზე ორიენტირებულ გარემოს, საქართველოს იმიჯს, სისტემას აქცევს ფარული გარიგებების ადგილად და ახალისებს არაკომპეტენტურობას, როგორც სოციალური მომსახურებისთვის დამღუპველ პროცესს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოში საქმე მოსამართლე დავით ახალბედაშვილმა განიხილა, პირველ ინსტანციაში კი, მოსამართლე სოფიო გაგნიძემ. საქმეზე გამოიკითხა მოწმეები, მიკერძოების საშიშროების გამო, აცილებულ იქნა ჩეხური ენის სპეციალისტი, პოლიციის სამმართველოდან გამოთხოვილ იქნა ბავშვის გამოკითხვის ოქმი. სასამართლომ საქმეს, მთლიანობაში, 6 სასამართლო სხდომა დაუთმო. ევროკავშირის მოქალაქის – მამის ინტერესებს „ახალგაზრდა ადვოკატების“ ხელმძღვანელი, არჩილ კაიკაციშვილი და პირველ ინსტანციაში, სისხლის სამართლის ადვოკატი: ნიკა სადრაძე წარმოადგენდნენ.