ვენედიქტოვი – ყირიმი რუსეთის გახდება
რუსი ჟურნალისტი, რადიოსადგურ ,,Эхо Москвы”-ს მთავარი რედაქტორი ალექსი ვენედიქტოვი, რომელსაც რუსეთის პრეზიდენტმა მისი მტერი უწოდა, ,,ფოკუსთან“ ინტერვიუში აცხადებს, თუ რატომ გადაწყვიტა პუტინმა უკრაინისთვის ყირიმის წართმევა.
ჟურნალისტი: რუსეთის მიერ ყირიმის ოკუპაცია – სწორი ტერმინია ნახევარკუნძულზე მიმდინარე მოვლენებისთვის?
ვენედიქოვი: არსებობს ისტორიული და ჟურნალისტური ტერმინი. ჟურნალისტებს ნებისმიერი ტერმინის გამოყენება შეუძლიათ – თავდაცვითი ძალებიდან გამათავისუფლებელ ძალებამდე და სახალხო არმიიდან საოკუპაციო ძალების ჩათვლით. ეს ჟურნალისტის ხედვის კუთხეზეა დამოკიდებული. მე უპირატესობას ფაქტებთან მუშაობას ვანიჭებ. დღეს გვაქვს ფაქტები, რომელშიც რუსეთის შეიარაღებული ძალები ფიგურირებს. ამით ყველაფერი ნათქვამია, რომ ეს არის ძალები, რომლებიც იქ იმყოფებიან შავი ზღვის ფლოტის შეთანხმების გამო და არავითარი სხვა მტკიცებულება, იმ 4 ადამიანის გარდა, რომელიც ამოიცნეს, როგორც რუსეთის მხარე, არ არსებობს.
– მიგაჩნიათ თუ არა, რომ შეიარაღებული ხალხი, რომელიც ყირიმს მოაწყდა – რუსი მებრძოლები არ არიან?
– ვფიქრობ, რომ იქ მოქმედებენ რუსეთის ძალები, მაგრამ ამის მტკიცებულება არ გამაჩნია, ამიტომ ამის შესახებ არ ვლაპარაკობ. მექნება მტკიცებულებები – ვიტყვი.
ხალხს მწვანე კომუფლაჟში წარწერით: „СМИ“, და მათთან უკრაინის დიდი ნაწილია, იდენციფირებას უკეთებენ რუს ჯარისკაცებთან.
ეს რწმენის საკითხია, რწმენა კი დამტკიცებას არ საჭიროებს. სავსებით ნათელია, რუსეთის პოლიტიური ხელმძღვანელობის პოზიცია ყირიმის მიერთებისკენ არის მიმართული, ან, თუ გინდათ, ყირიმის უკრაინიდან განცალკევებაზე. ამისთვის სხვადასხვა ზომებს იყენებენ-პოლიტიკური ზემოქმედებიდან ადგილობრივი ელიტის, თავდაცვითი და მომსახურე სამხედრო ძალების გამოყენებით. ეს არის ფაქტი, რომლის უარყოფაც ძალიან ძნელია.
– იქნება თუ არა ყირიმში ომი?
– ომი არ იქნება. თუ მხედველობაში გაქვთ სამხედრო შეტაკებები – სავარაუდოდ, იქნება. როდესაც მაიდანზე ამბები დაიწყო, მე ვამბობდი, რომ თუ ამდენი იარაღი ერთ ადგილზე იქნება კონცენტრირებული, გასროლა აუცილებლად მოხდება. ეს ბოროტი ნებით აიხსნება. მაგრამ არის კანონები უმრავლესობისთვის, გაგიჟებული ,,მემარჯვენე სექტორის“ მეომრებისთვის. დღეისთვის ყირიმში არც ერთი გარდაცვლილი და დაჭრილი არ არის. თუ ეს წინააღმდეგობა თვეობით გაგრძელდება, გასროლაც აუცილებლად მოხდება, ვინმეს ნერვები უმტყუნებს. ამისთვის კიევიდან ან მოსკოვიდან ბრძანების გაცემა საჭირო არ არის.
– თქვენ დაზარალებულების არარსებობაზე საუბრობთ, თუმცა ყირიმში ისვრიან, აჰყავთ ტყვეები, სცემენ ჟურნალისტებს. ხალხი უკვე იტანჯება…
– მე პასუხს ვაგებ იმაზე, რასაც ვამბობ და ნამდვილად არ ვაგებ პასუხს იმაზე, რასაც თქვენ, ან ვინმე სხვა საუბრობს. თუ თქვენ გსურთ, კითხვები დამისვათ, დამისვით. თქვენ თქვენს მოსაზრებებს გადმოსცემთ და მთხოვთ ამაზე კომენტარს. ინტერვიუს წარმართვის უცნაური მეთოდია. სხვისი აზრის კომენტირების მე არ მეშინია.
– ჩემი აზრი, მრავალი უკრაინელის მსგავსად, სამამულო მედიის ინფორმაციაზე ფორმულირდება.
– კი, სცემენ ჟურნალისტებს, მათ შორის – რუსებსაც. ეს საშინელებაა. ხალხი ყველგან იტანჯება. მოსკოვში დღის განმავლობაში უფრო მეტი ხალხი იტანჯება, ვიდრე ყირიმში, მაგრამ ეს ომი არ არის. უდავოა, პროპაგანდა ამძფრებს ვითარებას, მათ შორის მოსკოვშიც. ჩვენ ხომ ვხედავთ, როგორ შლიან ანტისაომარ მიტინგებს მოსკოვში, იჭერენ ხალხს. მოსკოვში ანტისაომარ მიტინგზე 431 ადამიანი დააკავეს. რამდენი დააკავეს კიევში, ყირიმში? ვიდრე არ არის საომარი შეტაკებები, ვფიქრობ, ამის თავიდან აცილება შეიძლება, ომის კი არა. ფართომასშტაბიანი ომი არ იქნება.
– თქვენ გააანალიზეთ ვლადიმერ პუტინის გამოსვლა, სადაც იგი ამბობს, რომ ვიქტორ იანუკოვიჩს პოლიტიკური მომავალი არ აქვს, და მიხვედით დასკვნამდე, რომ ფსონს იულია ტიმოშენკოზე გააკეთებენ, ასეა?
– მე ვფიქრობ, რომ შედგება ტიმოშენკო-პოროშენკოს ვირტუალური ტანდემი. რომელიმე პრემიერი იქნება, რომელიმე პრეზიდენტი. მესამე შეიძლება იყოს კლიჩკო, თუმცა მე მის როლს ვერ ვხედავ. ტიმოშენკო- პოროშენკოს წარსულ ურთიერთობას მნიშვნელობა არ აქვს. თქვენი ქვეყანა ტერიტორიის ნაწილს დაკარგავს და უკრაინის ხელისუფლებაში ის ხალხი მოვა, რომელთაც იმ რუსეთთან მოუწევთ საუბარი, რომელსაც აგრესორად თვლიან. თუ ის ხალხი მოვა, რომელიც რუსეთთან საუბარს უარყოფენ,- კრიზისის პროცესი უფრო გაღრმავდება.
– თქვენ ხედავთ უკრაინის ახალ ლიდერებს?
– ტურბულენტობა ქვეყანაში ძალიან დიდია. და თუკი ჩრდილო-აღმოსავლეთი უფრო სხვანაირად დაიწყებს თამაშს, შეიძლება ახალი ლიდერებიც გამოჩნდნენ. ისინი, ვისაც ჩვენ ჯერ არ ვიცნობთ, პრეზიდენტები არ გახდებიან, ისინი იქნებიან მოთამაშეები, რომლებიც მთავრობის ფორმირებაზე იმოქმედებენ.
თქვენ საუბრობდით ვითარების ისეთი ვარიანტით განვითარებაზე, როცა ყირიმი უკრაინის შემადგენლობაში ფორმალურად, ფაქტობრივად კი რუსეთის კონტროლის ქვეშ იქნებოდა -ადმინისტრაციული და სამხედრო თანხლებით. 25 მაისის და მისი შედეგების ლეგიტიმურად აღიარებამ დასავლეთს ამაზე თვალის დახუჭვის საშუალება მისცა..
ჩვენი პრეზიდენტი უფრო შორს წავიდა, ვიდრე მე შევთავაზე.
-იმას, რომ პუტინის სიძის მოძრაობა ,,უკრაინული არჩევანის“ ხელმძღვანელის ვიქტორ მედვედჩუკის აგარაკი დაწვეს, შესაძლოა რომ რუსეთის პრეზიდენტის გადაწყვეტილებაზე ემოქმედა?
-არა. პუტინის თავმოყვარეობაზე უკრაინის ხელმძღვანელობის პოზიციამაც კი არ იმოქმედა, არამედ ევროპელი ხელმძღვანელების პოზიციამ, რომლებიც ხელმოწერებით გარანტიას 21 თებერვლის შეთანხმებას უწევდნენ. ამის შემდეგ კი არ მოითხოვეს მისი შესრულება. ვფიქრობ, რომ ეს პუტინის მიერ აღქმული იქნა, როგორც თანასწორი პარტნიორების – საფრანგეთის, გერმანიის, პოლონეთის, ევროკავშირის ან ამერიკის მხრიდან მოტყუება, რომლებიც მათ უკან იდგნენ. ამან დეტონირება გაუკეთა ისტორიას, ამის შესახებ პუტინმა თავად განაცხადა.
-როგორ აფასებენ ყირიმის სიტუაციას თქვენი მეგობრები პირად საუბრებში, ისინი, ვინც რუსეთის მაღალ ეშელონებში მსახურობენ და თქვენ მათთან კარგი ურთიერთობა გაქვთ?
– რუსეთში არსებობს საერთო წარმოდგენა, რომ ყირიმი ისტორიულად რუსეთს ეკუთვნის და სრულიად შემთხვევით ერგო უკრაინას. გამოკითხვა რომ ჩაატაროთ, მოსახლეობის 80%-ი ამას დაგიდასტურებთ. რუსეთის სახელმწიფო ელიტაც ასე ფიქრობს. სხვა საქმეა, არის კი მისი დაბრუნების დრო? მე ვთვლი და მეგობრებსაც ვეუბნები – თუ ფიქრობთ, რომ ყირიმი რუსეთს ეკუთვნის, მაშინ რატომ ვიპარავთ მას? მოდით, შევქმნათ რუსეთისდროშიანი მექანიზებული ბრიგადები.
– მიგაჩნიათ, რომ რუსეთი ყირიმს იპარავს?
– მომისმინეთ, რა რეფერენდუმზეა საუბარი? იგი უნდა მომზადდეს და თანაბარი შესაძლებლობები უნდა იყოს წარმოდგენილი. ყირიმის ხელისუფლებამ გამოაცხადა, რომ სახელმწიფო ენად რუსული და ყირიმულ-თათრული გამოცხადდება. უკრაინული? ეს ქურდობაა, შეიძლება საკუთარისაც. დავა, ძირითადად, მეთოდებზე მიდის და არა ისტორიულ სამართლიანობაზე თუ უსამართლობაზე. ყოფილი თავდაცვის მინისტრი ანატოლი გრიცკო ამბობს, რომ თუკი პუტინი ოფიციალურად არ აღიარებს, რომ ,,მწვანე ადამიანები“ ყირიმში – ეს რუსი ჯარისკაცები არიან, მაშინ ისინი შეიარაღებული ბანდიტები გამოდიან და საჭიროა შესაბამისი ზომების მიღება.
– სცადეთ ზომების მიღება! რატომ არ იღებთ?
– იგი ამის გაკეთებას ალექსანდრე ტურჩინოვს მოუწოდებს.
ეს თქვენი შიდა უკრაინული გარჩევების საგანია, მე ეგ არ მაინტერესებს. მე ვაკეთებ პროგნოზს, რომ ეს არ მოხდება. ბატონმა ტურჩინოვმა კარგად გაიგო სააკაშვილის გამოცდილება, რომელმაც ოსეთში ბრძანება გასცა, ესროლათ თავისივე თანამოქალაქეებისთვის. ამან საერთაშორისო კომისიას საშუალება მისცა, დაეწერათ, რომ ომზე სააკაშვილი არის პასუხისმგებელი. ხედავთ, რა ბრძანებები იყო გაცემული?- ისხედით ყაზარმებში, არ ისროლოთ, წინ ხომ ყირიმელები მიდიან.
– თქვენი პროგნოზი, რით დამთავრდება ყირიმის კრიზისი?
– ვფიქრობ, ყირიმი რუსეთის გახდება. უკრაინისთვის ეს დაკარგული ტერიტორიაა. მე მისი შენარჩუნების ვერავითარ შანსს ვერ ვხედავ. რეფერენდუმის შემდეგ ყირიმის უმაღლესი საბჭო მიმართავს რუსეთს, რომ ნახევარკუნძული თავის შემადგენლობაში მიიღოს. როგორ ფიქრობთ, პუტინი უარს იტყვის? სხვათა შორის, უმაღლესი საბჭო ისეთივე ლეგიტიმურია, როგორც უმაღლესი რადა. თუ ვაღიარებთ რადას, მაშინ უმაღლესი საბჭოც უნდა ვაღიაროთ, რომელიც რევოლუციამდეა არჩეული.
– როგორ აისახება ეს რუსეთზე?
– უკრაინის ფაქტორი მიგვიყვანს ჭანჭიკების მოჭერამდე, სიტყვის თავისუფლება უფრო შეიზღუდება. მაიდანის და რევოლუციის ფაქტორი – ეს არასტაბილურობის ფაქტორია, რომელსაც დამოუკიდებელი მედია აჩაღებს, ეს რუსეთზე აისახება. რუსეთს შეიძლება სანქციები დაეკისროს, შესაძლოა – იზოლაციის ელემენტებიც. ეს ნიშნავს, რომ რუსეთის მოქალაქეებს მსოფლიოში ინტეგრირების ნაკლები საშუალება ექნებათ. შესაძლოა იყოს ინფლაცია და ა.შ.
– უკრაინისთვის?
– უკრაინაში ანტირუსული განწყობა გაიზრდება. შეწყდება ბევრი კავშირი. ხალხი ერთმანეთს ვეღარ გაუგებს, რადგან სხვადასხვა საინფორმაციო სამყაროებში ცხოვრობენ.