1 ოქტომბერს ყაზახეთის ჯანდაცვის მინისტრმა ხელი მოაწერა ბრძანებას, რომელიც ცვლის არასრულწლოვანთა მიმართ ძალადობაში დამნაშავე დამნაშავეების მიმართ ქიმიური კასტრაციის გამოყენების წესებს. ამიერიდან ის გათავისუფლებამდე ექვსი თვით ადრე განხორციელდება.
ქიმიური კასტრაცია შეიძლება დაეკისროს 18 წელზე უფროსი ასაკის პირებს, რომლებიც ბავშვთა მიმართ სექსუალური დანაშაულისთვის არიან მსჯავრდებულნი. გადაწყვეტილებას სასამართლო იღებს და ის დაუყოვნებლივ შედის ძალაში. პროცედურა ტარდება უშუალოდ იმ დაწესებულებაში, სადაც პირი იხდის სასჯელს. თუ მსჯავრდებულს პირობითი მსჯავრი აქვს შეფარდებული ან ჯარიმის გადახდა უწევს, კასტრაცია ტარდება ამბულატორიულ ფსიქიატრიულ კლინიკაში.
ციხის ადმინისტრაცია პროცედურისთვის მზადებას სასჯელის დასრულებამდე 12 თვით ადრე იწყებს: აგროვებს საჭირო დოკუმენტებს და სასამართლოს წარუდგენს. გადაწყვეტილებამდე ტარდება სასამართლო-ფსიქიატრიული ექსპერტიზა, რომელიც ადგენს, აქვს თუ არა პატიმარს ფსიქიკური აშლილობა ან სექსუალური ძალადობისკენ მიდრეკილება.
ცვლილებები არ ვრცელდება იმ პირებზე, რომლებსაც უკვე დაუდგინდათ ფსიქიკური აშლილობა. ასეთ შემთხვევებში, სასამართლოს შეუძლია დანიშნოს სხვა სახის სამედიცინო ზომები, თუმცა ეს მათ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობისგან არ ათავისუფლებს.
ბრძანება ძალაში 2025 წლის 17 ოქტომბერს შევა.
ყაზახეთის პარლამენტის დეპუტატის, აშხატ აიმაგამბეტოვის, თქმით, ახალი წესები საზოგადოების უსაფრთხოებას ემსახურება:
“მე ვარ პედოფილებისთვის სამუდამო პატიმრობის დაწესების შესწორების ავტორი და ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ ეს ადამიანები (ძნელი სათქმელია, რომ არიან – მაგრამ მოდით, მათ „მოქალაქეები“ ვუწოდოთ) თითქოს ფსიქიკურად ჯანმრთელები არიან და შეიძლება, შეიცვალონ, მე ამის არ მჯერა. ასე რომ, თუ გნებავთ, ეს რუკაზე ავსახოთ; თუ გნებავთ, ყველა მეზობელმა იცოდეს, რომ იქ სავარაუდო პედოფილი ცხოვრობს, რადგან ის არ შეიცვლება”,- აცხადებს აშხატ აიმაგამბეტოვი, ყაზახეთის რესპუბლიკის პარლამენტის დეპუტატი.
“ქიმიური კასტრაცია” — ეს არის პროცედურა, რომელიც იყენებს ჰორმონულ ან სხვა წამლებს, სექსუალური აქტივობისა და სქესობრივი ჰორმონების (მაგალითად, ტესტოსტერონის) წარმოების შემცირების მიზნით. სპეციალური პრეპარატები ლიბიდოსა და სექსუალურ აქტივობას სტერილიზაციისა და ორგანოების ამოჭრის გარეშე შეამცირებს.
ყაზახეთში ქიმიური კასტრაციის წესის პირველი დაკანონებული დასაბუთება 2016 წელს მოხდა, როცა პარლამენტმა მიიღო ცვლილებები სისხლის სამართლის კოდექსში, რომ პედოფილების მიმართ შეიძლებოდა გამოყენებულიყო ქიმიური კასტრაცია სასამართლოს ბრძანებით.
საქართველოში ქიმიური კასტრაციის პრაქტიკა კანონმდებლობით განსაზღვრული არ არის და სექსუალური დანაშაულების პრევენციის ან მკურნალობის მიზნით არ გამოიყენება.
2018–19 წლებში ბიზნესმენ ლეონიდ ჩერნოვეცკის მხრიდან გაჩნდა საკანონმდებლო ინიციატივა, რომელიც პედოფილების ქიმიურ (და ზოგი ინტერპრეტაციით — იძულებით) კასტრაციას ითვალისწინებდა.
ლეონიდ ჩერნოვეცკი ითხოვდა, სსკ-ის მე-40 მუხლს (სასჯელის სახეები) დამატებოდა შემდეგი შინაარსის პუნქტი – “პედოფილის მიერ ჩადენილი დანაშაულისთვის, თავისუფლების აღკვეთასთან ერთად, სასჯელის სახედ გამოყენებულ იქნას ქიმიური კასტრაცია”.
საკანონმდებლო წინადადების განხილვა პარლამენტის ბიურომ იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს დაავალა. იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა წინადადებას მხარი არ დაუჭირა.
ზოგადად კი, ქიმიური კასტრაციის პრაქტიკა პირველად შეიმუშავეს და გამოიყენეს შვედეთში, 1950-იან წლებში. შვედმა ექიმებმა დაიწყეს მედიკამენტების გამოყენება, რათა შეემცირებინათ პაციენტების სექსუალური სურვილები, განსაკუთრებით მათთვის, ვისაც ჰქონდა სექსუალური გადახრები. ეს მეთოდი ითვლებოდა უფრო ჰუმანურ ალტერნატივად, ვიდრე ციხეში ხანგრძლივი პატიმრობა ან სიკვდილით დასჯა.
ამგვარად, შვედეთი იყო პირველი ქვეყანა, რომელმაც ოფიციალურად და სამედიცინო თვალსაზრისით დანერგა ქიმიური კასტრაცია, როგორც სექსუალური გადახრების მკურნალობის მეთოდი.