გიორგი ცუცქირიძე: შედარებით მაღალრისკიანი პორთფელი უფრო მაღალ შემოსავალს კი იძლევა, მაგრამ ამავდროულად ის საკმაოდ მაღალ რისკებსაც ატარებს
სექტემბრის მოახლოებასთან ერთად, შეიმჩნეოდა გარკვეული ვნებათღელვა და გაურკვევლობა დაგროვებითი პენსიის არსებულ მოდელთან მიმართებაში, კერძოდ კი, საპენსიო სააგენტოს 6 აგვისტოს გადაწყვეტილებით, მოქალაქეებს უფლება მიეცათ – ერთი თვის ვადაში გააკეთონ არჩევანი, თუ რამდენად რისკიან პორტფელში სურთ დაბანდდეს მათი საპენსიო დანაზოგი. მიმაჩნია, რომ ეს გადაწყვეტილება იმთავითვე იყო საკამათო, რადგან შედარებით მაღალრისკიანი პორთფელი უფრო მაღალ შემოსავალს კი იძლევა, მაგრამ ამავდროულად ის საკმაოდ მაღალ რიკებსაც ატარებს რაც ამ ტიპის პორტფელში ინვესტირებას ახლავს თან, – ამის შესახებ ეკონომიკის ექსპერტი, გიორგი ცუცქირიძე სოციალურ ქსელში წერს.
”სავსებით ვიზიარებ ამ თემაზე გამოთქმულ სამართლიან შეფასებებს, თუ საიდან უნდა ჰქონდეს რიგით მოქალაქეს ასეთი სპეციფიური სფეროს ცოდნა, მაშინ როდესაც საინვესტიციო პორთფელებს საინვესტიციო ფონდები და ჰეჯ ფონდები მართავენ რისკების მართვის სხვადასხვა მოდელებით და სტრეს ტესტებით, რისი ცოდნაც ჩვეულებრივ მოქალაქეს არც მოეთხოვება და პირობითად მაღალი ფინანსური განათლების და პრაქტიკის პირობებში შეიძლება იყოს ხელმისაწვდომი. გარდა ამისა, არავინ იცის და არც არავის განუმარტავს ჩვენთვის თავად საპენსიო სააგენტო რა მოდელით აფასებს პორთფელების რისკიანობის დონეს.
ფინანსური განათლება საქართველოში იმ თვალსაზრისითაც არის არასაკმარისი, რომ განათლების ისედაც დაბალ დონეს თავი, რომ დავანებოთ ქვეყანაში პრაქტიკულად არ ფუქნქციონირებს საფონდო ბირჟა და აქ კიდევ ერთი არანაკლებ მწვავე პრობლემა იჩენს თავს. საფონდო ბაზრის არასებობის პირობებში თავად საპენსიო სააგენტოს სტრატეგია მოდის ეკონომიკასთან აცდენაში, თუ რამდენად ჯდება ეკონომიკის სტიმულირებაში მხოლოდ უცხოურ ფასიან ქაღალდებში ინვესტირება?!
დაგროვებითი საპენსიო სისტემის შემოღებისას მთავარი კითხვაც ამაში მდგომარეობდა და მაშინ მისი შემოღების ვადების მიზანშეწონილობის დასაბუთებისას მიმაჩნდა, და დღესაც ამ აზრზე ვრჩები, რომ საპენსიო სააგენტო უნდა გამხდარიყო თავისებური ძრავი უკვე მაშინ ფაქტიურად ჩამკვდარი საფონდო ბაზრის გასაცოცხლებლად, რასაც შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებები უნდა მოყოლოდა.
მიმაჩნია, რომ ეს საკითხი დღესაც არანაკლებ აქტუალურია, რადგან ითვალისწინებს საფონდიო ბაზრის არსებული მოდელის ძირეულ ტრანსფორმაციას. უნდა ღიად ითქვას, რომ არსებულმა მიდელმა არა თუ არ გაამრთლა, არამედ თავისი თავიც ამოწურა. მართალია, გარკვეული სახის საკანონმდებლო ცვლილებები შევიდა თუმცა ძირითადად კაპიტალის ბაზრის ანუ სახელომწიფო ფასიანი ქაღალდების რეგულკირების და არა საფონდო ბაზრის მიმართულებით. მოკლედ კი ავხსნი, რომ ფასიანი ქაღალდების ზედამხედველობა უნდა გამოვიდეს ეროვნული ბანკის ქოლგიდან და ცალკე სტრუქტურად უნდა ჩამოყალიბდეს როგორც ეს მსოფლიოს ყველა მეტ-ნაკლებად განვითარებული ეკონომიკის ქვეყნებშია. ამასთან, კომერციულ ბანკებს უნდა შეეზღუდოთ საფონდო ბირჟის საკუთრების უფლება და არ უნდა ჰქონდეთ დეპოზიტარიუმის ფუნქცია, რადგან ქვეყნის ორივე წამყვანი კომერციული ბანკი ფაქტიურად ბირჟის ფუქნქციას ითავსებენ და ნაკლებად არიან დაინტერესებული დამოუკიდებელი საფონდო ბაზრის ფუქნქციონირებით.
რაც შეეხება საქართველოს ხელისუფლების გადაწყვეტილებას, რომ დაგროვებითი პენსიის არსებული მოდელი მიმდინარე წლის 6 სექტემბრის ნაცვლად დაბალრისკიან პორტფელში 2028 წლის იანვრამდე უცვლელი დარჩეს, რისი საკანონმდებლო ცვლილებები სექტემბერში შევა, გამართლებულია და ალბათ ერთადერთი ოპტიმალური გადაწყვეტილებაა, რასაც მომავალში საფონდო ბაზრის მხარდამჭერი გადაწყვეტილებები უნდა მოყვეს!,
2028 წელიც მალე მოვა, დრომ და სხვადასხვა საერთაშორისო კვლებმა აჩვენა, რომ იმ ქვეყნებს სადაც ფუნქციონირებდა ლიკვიდური საფონდო ბირჟები, მიაღწიეს ეკონომიკის გრძელვადიან სტაბილურ ზრდას და ამასთან, გაცილებით განვითარებული საბანკო სექტორი აქვთ, ცხოვრების მაღალი დონით, დაბალი საპროცენტო განაკვეთებით და ეკონომიკის გრძელვადიანი დაფინანსებით, რაზეც ჩემს თვალსაზრისს გაცილებით დეტალურად უკვე მომავალში შემოგთავაზებთ”, – წერს ცუცქირიძე.
კომენტარები
- რეკლამა -
