მას შემდეგ, რაც ხარჯების შესახებ კანონპროექტთან დაკავშირებით ამერიკის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის რესპუბლიკურმა პარტიამ ოპოზიციურ დემოკრატებთან შეთანხმება ვერ შეძლო, აშშ-ის მთავრობის ზოგიერთი სერვისი დროებით შეჩერდება.
აშშ-ის მთავრობის მუშაობის შეჩერება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 1 ოქტომბერს, დაფინანსების შესახებ შეთანხმების მიღწევის ბოლო ვადა შეთანხმების გარეშე დასრულდა.
როგორც “ბიბისი” წერს, ორივე მხარე ჯანდაცვის ხარჯებთან დაკავშირებით მწვავედ უპირისპირდება და დემოკრატებმა რესპუბლიკური კანონპროექტის მხარდაჭერაზე უარი თქვეს, რომელიც, მათი თქმით, ამერიკელებისთვის ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობას გაართულებს.
რესპუბლიკელები აკონტროლებენ კონგრესის ორივე პალატას, მაგრამ სენატში – ანუ ზედა პალატაში – მათ არ აქვთ საკმარისი 60 ხმა, რაც ხარჯების შესახებ კანონპროექტის მისაღებად არის საჭირო.
როდესაც კონგრესი დაფინანსების შესახებ კანონმდებლობის მიღებას ვერ ახერხებს, ფედერალური სააგენტოები კანონით ვალდებულნი არიან, შეაჩერონ ოპერაციები, რაც საწარმოების დახურვას იწვევს. „გამორიცხული“ თანამშრომლები ანაზღაურების გარეშე შვებულებაში იმყოფებიან, ხოლო გამონაკლისი თანამშრომლები – ისინი, ვისი სამუშაოც სიცოცხლისა და ქონების დაცვას უკავშირდება – ვალდებულნი არიან, განაგრძონ მუშაობა ანაზღაურების გარეშე.
მთავრობის დახურვამდე რამდენიმე საათით ადრე, დონალდ ტრამპმა ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ მას „სხვა არჩევანი“ არ ჰქონდა, გარდა იმისა, რომ ფედერალური თანამშრომლები გაეთავისუფლებინა, თუ შეთანხმებას ვერ მიაღწევდნენ.
კითხვაზე, თუ რატომ განიხილავდა მასობრივ გათავისუფლებას, ტრამპმა უპასუხა:
“არცერთ ქვეყანას არ შეუძლია გადაიხადოს არალეგალური იმიგრაციისთვის და დააფინანსოს ჯანდაცვა ყველასთვის, ვინც ქვეყანაში შემოდის. სწორედ ამას ამტკიცებენ დემოკრატები. მათ სურთ ღია საზღვრები. მათ სურთ, რომ მამაკაცები თამაშობდნენ ქალთა სპორტში. მათ სურთ, რომ ყველამ ტრანსგენდერი იყოს. ისინი არასდროს ჩერდებიან. ისინი არ სწავლობენ. ჩვენ მოვიგეთ არჩევნები დამაჯერებლად, ამიტომ, ჩვენ არჩევანი არ გვაქვს. მე ეს უნდა გავაკეთო ქვეყნისთვის“,- განაცხადა ტრამპმა.
როგორც “ბიბისი” წერს, ბიუჯეტის გამო შეჩერებები აშშ-ის პოლიტიკის უნიკალური ასპექტია. აშშ-ის სისტემის თანახმად, მთავრობის სხვადასხვა შტომ ხარჯების გეგმებზე შეთანხმებას უნდა მიაღწიოს, სანამ ისინი კანონად იქცევა. უმეტეს ქვეყნებში ბიუჯეტის შესახებ კენჭისყრა თავად მთავრობისადმი ნდობის ვოტუმად იქცევა. თუმცა, რადგან აშშ-ში ხელისუფლების თანაბარი და ხშირად გაყოფილი შტოებია, ეს ასე არ არის.
აშშ-ის მთავრობის 35-დღიანი ნაწილობრივი დახურვა, რომელიც 2018 წელს დაიწყო, დაახლოებით 11 მილიარდი დოლარი დაჯდა და ქვეყნის წლიური ეკონომიკური ზრდის პროგნოზი 0.2%-ით შეამცირა. დახურვამ ეკონომიკური ზრდა შეაფერხა, რადგან მან დაახლოებით 800 000 მუშაკზე იმოქმედა, 380 000 ფედერალური თანამშრომელი შვებულებაში გაათავისუფლეს, ხოლო კიდევ 420 000 ანაზღაურების გარეშე მუშაობდა და საქონელსა და მომსახურებაზე ფედერალური ხარჯები შეაფერხა.
კონგრესის ბიუჯეტის ოფისის (CBO) ცნობით, 2018-2019 წლების შეჩერების დროს აშშ-ის ეკონომიკამ დაახლოებით 3 მილიარდი დოლარის მუდმივი ზარალი განიცადა.
როგორც Theguardian-ი წერს, მოსალოდნელია, რომ ეს შეჩერება წინა შეჩერებებზე უარესი იქნება. ფედერალურ მუშაკებზე ზემოქმედება შესაძლოა კიდევ უფრო მძიმე იყოს. CBO-ის შეფასებით, დაახლოებით 750 000 ფედერალური თანამშრომელი – რაც 40%-ს შეადგენს – ყოველდღიურად ანაზღაურების გარეშე გათავისუფლდება, რაც კომპენსაციის დაკარგვის კუთხით, დაახლოებით, 400 მილიონი დოლარის ზარალს გამოიწვევს.
“მთავრობის საქმიანობის შეჩერების პროცესში ჩართვა ადვილია, მაგრამ მისგან თავის დაღწევა არც ისე ადვილი. ამ შემთხვევაში, ეს ნამდვილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როდის – ან თუ – დათანხმდება ერთ-ერთი მხარე კომპრომისზე. ამის დასასრულებლად ორი ძირითადი გზა არსებობს – ან რესპუბლიკელები მოლაპარაკებას გამართავენ დემოკრატების მიერ მოთხოვნილი ჯანდაცვის სუბსიდიების გახანგრძლივებაზე, ან მთავრობის დახურვა იმდენად დამანგრეველი გახდება, რომ დემოკრატები უკან დაიხევენ და დათანხმდებიან მთავრობის დაფინანსებაზე – სულ მცირე დროებით – რათა ყველაფერი აღდგეს”,- წერს მედია.
საბოლოოდ, ზიანის მასშტაბი დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ რამდენ ხანს გაგრძელდება გათიშვა და რამდენად ფართომასშტაბიანი იქნება ის.