„თეატრს რაღაც მაგია უნდა ჰქონდეს…“
„არ მახსოვს, როდის არ მინდოდა მსახიობობა. თითქოს, მსახიობობის სურვილით დავიბადე. მართალია, სხვა პროფესიების მიმართ მქონდა გატაცება, მაგრამ ჩემი ძირითადი ორიენტაცია იყო, მსახიობი ვყოფილიყავი…“ – რეჟისორი გიორგი თავაძე.
– ჩააბარეთ თეატრალური ინსტიტუტის სამსახიობო ფაკულტეტზე…
– დიახ, 80-იანი წლების ბოლოს ჩავაბარე თეატრალურ ინსტიტუტში, მაგრამ უკვე ძალიან აღარ მინდოდა მსახიობობა. ჩემთვის რაღაც მაგია დაეკარგა თეატრს. ვერ გეტყვით, ზოგადად, საზოგადოების ცხოვრების ატმოსფერული წნევა იყო ასეთი თუ სხვა რამ, მაგრამ, უცებ თეატრის სიყვარული ეროვნული მოძრაობის ფუთფუთმა ჩაანაცვლა. მაშინ 18 წლის ვიყავი და, როგორც ყველა ახალგაზრდას, მეც შემეხო ის გარემო. თეატრისთვის ნაკლები დრო მრჩებოდა, თუმცა ინსტიტუტი უნდა დამემთავრებინა და სამი წელი მარჯანიშვილის თეატრში მსახიობად ვმუშაობდი. ზოგადად, დეპრესიული წლები იყო. სცენაზე უფრო მეტი ხალხი იდგა, ვიდრე დარბაზში იჯდა, ყინავდა და ა.შ.
– დაამთავრეთ სარეჟისორო ფაკულტეტიც…
– მივხვდი, რომ მირჩევნია, მე მოვყვე ისტორიები, ვიდრე რომელიმე რეჟისორმა მაკეთებინოს რაღაც. ცოტა ამბიციური განცხადებაა, მაგრამ არ მომინდა ვყოფილიყავი რეჟისორის ჩანაფიქრის ამსრულებელი, რაც ძალიან ხშირად, არც მომწონდა და არც მაინტერესებდა.
სარეჟისორო ფაკულტეტზე მიხეილ თუმანიშვილის სახელოსნოში ჩავაბარე. მაგრამ, იმ დროს მე უფრო მსოფლმხედველური პრობლემებით ვიყავი დაკავებული, ვიდრე პროფესიის შესწავლით. მიუხედავად იმისა, რომ ბატონი მიშა ჩემ მიმართ ძალიან კეთილგანწყობილი იყო, მე არ გამოვიყენე იგი ისე, როგორც საჭირო იყო. არადა, მე ვთვლი, რომ ჩვენ, ვინც ბატონ მიშასთან ვსწავლობდით, თუ არ ვსწავლობდით, ყველა მისი მოწაფეები ვართ, რადგან თეატრალური ენა, რაც დღეს გვაქვს, მის მიერ არის დამკვიდრებული.
– სკოლა-სტუდია „ბერიკები“…
-სკოლა-სტუდია „ბერიკებში“ ჩემმა მეგობარმა მიმიყვანა, თუმცა ძალიან არ მინდოდა. ბავშვებთან მუშაობა ცალკე საკითხია და როცა პროფესიონალი რეჟისორის პრეტენზია გაქვს, დისკვალიფიცირებულად გრძნობ თავს. მაგრამ „ბერიკებში“ ხუთი წლის მუშაობამ სერიოზული პრაქტიკა მომცა, რის გამოც დიდი მადლობელი ვარ. იქ პირველად გამიჩნდა პასუხისმგებლობის გრძნობა ვიღაცების წინაშე და დამოუკიდებლობა შემძინა.
– დრამატურგები…
– არ მიყვარს დრამატურგები. სარეჟისორო ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ, ძირითადად, სახლში ვიჯექი და წერის ამბიცია გამიჩნდა. ვწერდი ინსცენირებებს და ეს აისახა კიდეც ჩემს ცხოვრებაზე. სახლში ჯდომამ თავისი ნაყოფი გამოიღო. ყველა სპექტაკლი, რომელიც დავდგი, პროზაული ნაწარმოებიდან არის გასცენირებული. ამ შემთხვევაში, შეიძლება ითქვას, რომ თემურ ჩხეიძის გავლენის ქვეშ ვარ. მას ძალიან უყვარს პროზის დადგმა.
– 2003-2006 წლებში თემურ ჩხეიძის შემოქმედებით სახელოსნოში მუშაობდით…
– ჯერ კიდევ მარჯანიშვილის თეატრში მუშაობის დროს, თემურ ჩხეიძესთან ერთ-ერთ სპექტაკლზე ასისტენტი ვიყავი. ამიტომ სახელოსნოს გახსნის შესახებ რომ გავიგე, მასთან მივედი. ასისტენტად ამიყვანა და სწორედ აქედან იწყება ჩემი აქტიური მუშაობა, როგორც რეჟისორის. პირველი სპექტაკლიც სამეფო უბნის თეატრში დავდგი.
– წლების განმავლობაში არაერთ თეატრთან თანამშრომლობდით. რომელია თქვენთვის სასურველი თეატრი?
– ჩემთვის სასურველი თეატრი იმ ჯგუფთან იწყება, რომლებთანაც ვმუშაობ. მე არცერთი თეატრიდან უკმაყოფილყო არ წამოვსულვარ. ზოგადად, ქართული თეატრი სოციალური მოვლენაა და სხვა ანალიზი სჭირდება. თუმცა, ქართული თეატრით არ ვარ კმაყოფილი, რადგან ძალიან ჩამოყალიბდა ორიენტაცია მსუბუქ ჟანრზე. სიცილის დიდი მოთხოვნილებაა. თეატრს რაღაც მაგია უნდა ჰქონდეს. მე ვისურვებდი, რომ თეატრში ხალხი დასასვენებლად არ მოდიოდეს. ერთი ვიცი, რომ ევროპაში თეატრი სულ უფრო და უფრო ელიტარული ხდება, თავის საზღვრებში იკეტება და სპეციფიკური მაყურებლისთვის არის. ეს მაყურებელი კი მალე ძალიან ცოტა იქნება. დაახლოებით ისე, როგორც არის კლასიკური მუსიკის მსმენელი.
– ყველაზე დიდი სირთულე…
– სირთულეა მასალის არჩევა, ანუ რა უნდა დავდგა. მიჭირს არჩევანის გაკეთება. პიესები არ მიყვარს, ცუდად ვიცნობ დრამატურგიას. საერთოდ, არ მაინტერესებს თანამედროვე დრამატურგია.
– ყველაზე მეტად ვისი აზრი თუ შეფასება გაინტერესებთ?
– თემურ ჩხეიძის. ის ყოველთვის წმინდა პროფესიული თვალსაზრისით არჩევს სპექტაკლს.
– სპექტაკლი „ჯუჯა-ცხვირი“…
– ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდმაყურებელთა თეატრს თავისი სპეციფიკა აქვს. მათ უნდოდათ, რომ საბავშვო სპექტაკლი დამედგა, თუმცა არ გამოგვივიდა. საერთოდ, მე მიყვარს საბავშვო სპექტაკლების ნახვა, მაგრამ დადგმა არა. საბავშვო სპექტაკლს სხვა რაღაც სჭირდება, სხვანაირი ადამიანი უნდა იყო, მე ცოტა მძიმე ვარ ამისთვის. ამიტომ, შევარჩიე ზღაპარი. სიმართლე გითხრათ, ვთვლი, რომ ზღაპარიც არ არის საბავშვო ფენომენი. ზღაპარი სერიოზული კულტუროლოგიური კვლევის საგანია. დავიწყე ზღაპრებში ქექვა და გერმანელი მეზღაპრე-მწერლის ვილჰელმ ჰაუფის ამ ზღაპარზე შევჩერდი. სიუჟეტს დიდი ისტორია აქვს. ეს ეგრეთ წოდებული გადაქცევები, მეტამორფოზები ტყუილად არ არის. ადამიანი განიცდის დიდ ტანჯვას და მერე, როგორც წესი, უბრუნდება თავის ცხოვრებას. ეს ხდება რაღაცის გამო. ამ რაღაცით კი ის იძენს გარკვეულ სიბრძნეს. ყოფიერებას უყურებს თვალებში და აღმოაჩენს ისეთ რამეს, რაც მანამდე არ იცოდა. ის, რომ სიბრძნე ტანჯვით შეიმეცნება, არის მარადიული თემა და სათქმელი.
მზევინარ ხუციშვილი
