„იმ ბადრაგმა ქალმა ხელში აიღო ჯოხი და სახეში გაარტყა“ – 14 წლის გოგონა, რომელიც ოსვენცემის ბანაკში მოკლეს

ეს ფოტო ლეგენდარულმა ფოტოგრაფმა, ბილჰელმ ბრასმა  გადაიღო. ბრასი პოლონელი იყო, რომელიც ნაცისტებმა ოსვენცემში იძულებით გადაასახლეს, სადაც ის ბანაკის პატიმრებს უღებდა ფოტოებს. მან ფოტო 40-50 ათას პატიმარს გადაუღო, მათ შორის, ჩესლავა კვოკსაც.

„იმ ბადრაგმა ქალმა ხელში აიღო ჯოხი და სახეში გაარტყა. ეს გერმანელი ქალი მთელ თავის ბრაზს გოგონაზე ანთხევდა. ასეთი ლამაზი ახალგაზრდა ქალი, ასეთი უმწეო. ის ტიროდა, მაგრამ ვერაფრის გაკეთება შეძლო. ფოტოს გადაღების წინ ჩესლავამ ცრემლები და ტუჩებიდან სისხლი მოიწმინდა. გულახდილად რომ ვთქვათ, მეგონა, რომ მე მცემდნენ, მაგრამ ჩარევა არ შემეძლო. ეს სასიკვდილო განაჩენი იქნებოდა ჩემთვის. მე არაფრის თქმა არ შემეძლო…“

როგორც ბანაკის ფოტოგრაფი, ბრასი ძალიან ბევრი საშინელი ფაქტის მოწმე იყო ოსვენცეში. მან საშინელი შიში აღბეჭდა პატიმრების სახეზე. მას შემდეგაც კი, რაც ბრასი სხვა ბანაკში გაგზავნეს და უკვე 1945 წელს საბჭოთა ჯარმა გაათავისუფლა, ის დიდი ხანი ებრძოდა წარუსილის მოგონებებს, იმ ათობით ათასი ადამიანის ლანდებს, რომელთაც ფოტოებს უღებდა მრავალი წლის განმავლობაში. საბოლოოდ, მას ფოტოგრაფიის მიტოვება მოუწია.

„როდესაც ფოტოების გადაღება კვლავ დავიწყე, მე მკვდრებს ვხედავდი. ახალგაზრდა გოგონას თუ ვუღებდი ფოტოს, მაშინ მის უკან მოჩვენებას ვხედავდი. ვხედავდი ამ დიდ თვალებს, სავსეს აუხსნელი შიშით, რომლებიც მე მიყურებდნენ. ასე გაგრძელება აღარ შემეძლო“, – იხსენებს ფოტოგრაფი.

ეს „მოჩვენებები“ ცოცხლობენ ისეთი ადამიანების წყალობით, როგორიცაა ბრასი, რომელმაც  ფოტოები შეინახა, მიუხედავად ნაცისტების ყველა მცდელობისა – გაენადგურებინათ ისინი. მას შემდეგ, რაც გაიგეს, რომ ომი წაგებული იყო, გერმანელები ცდილობდნენ, საშინელი საქმეების ყველა მტკიცებულება გაენადგურებინათ  – ნაცისტები წვავდნენ საბუთებს, ფოტოებს, მსხვერპლის პირადობის დამადასტურებელ საბუთებს. მიუხედავად ამისა, ბრასმა და რამდენიმე სხვა ადამიანმა შეძლო, შეენარჩუნებინა ნეგატივები და ამით მათ შეინახეს დაღუპულთა სახეები.