“რაის იტალიური… მე თბილისური ეზო ვიცი” – გიზო ნიშნიანიძის ბავშვობის მოგონებები ძველ თბილისზე
ვინც თბილისს იცნობს, მან გიზო ნიშნიანიძეც იცის. ქართველი მწერალი და პოეტი, თბილისის საპატიო მოქალაქე დედაქალაქში, ვერის უბანში, ზემელზე დაიბადა. პროფესიით ჟურნალისტმა ლექსების წერა 53 წლის ასაკში დაიწყო. 80-იან წლებში ფილარმონიის დიდ საკონცერტო დარბაზში დადგა სპექტაკლი, დოკუმენტური პოემა – „პაემანი ვერაზე“, რომელიც უდიდესი პოპულარობით სარგებლობდა. 2010 წელს მან სპექტაკლი აღადგინა. 2010 წლის 4 მაისს ფილარმონიის დიდ საკონცერტო დარბაზის წინ გიზო ნიშნიანიძის ვარსკვლავი გაიხსნა. სამწუხაროდ, პოტი საჩხერეში სტუმრად ყოფნისას საკუთარი ლექსის წარმოთქმისას მოულოდნელად, სავარაუდოდ, გულის შეტევით დაიღუპა. დაკრძალულია დიდუბის პანთეონში.
გიზო ნიშნიაძის სახელს არაერთი საინტერესო და ლამაზი ძველთბილისური ისტორია უკავშირდება, რომელზეც პოეტი სხვადასხვა დროს სხვადასხვა ადგილას ჰყვებოდა ხოლმე. ერთ-ერთი ასეთი ისტორია გიზო ნიშნიანიძემ 2010 წელს გაზეთ „კვირის პალიტრას“ მოუყვა და საკუთარი ბავშვობა გაიხსენა – თუ როგორ იგონებდა წარსულს, თბილისსა და სიყვარულს, რომელიც მაშინდელ თბილისში სუფევდა.
რაის იტალიური… მე თბილისური ეზო ვიცი. რა შეედრებოდა მას. მეზობლებში რა საჭმელი კეთდებოდა, სუნით ვიგებდით. აბეზარი ბავშვი გახლდით, საიდანაც კარგ სუნს ვიყნოსავდი და საითკენაც ცხვირი გამიწევდა, იმ ოჯახში მივდიოდი. მერე სადილზე მპატიჟებდნენ.
ზემელზე ვცხოვრობდი. აივანზე დედას „ვიშნიოვკა“ ჰქონდა ჩამოკიდებული. ერთხელ უფროსი თაობის ჩეკისტმა ჩამოიარა და ამ „ვიშნიოვკას“ იარაღი დაუმიზნა. ერთი მეზობელი მყავდა, მეტსახელად „ჯაბახანა“. „ჯაბახანამ“ მას მაუზერი ჩამოაწევინა: არ გინდა, აქ ჩვენი ძმაკაცი ცხოვრობსო. ეს „ჯაბახანა“ დიდი ავარდნილი და ყომარბაზი ვინმე გახლდათ, ისეთი, „შავებს“ რომ ეძახიან. სინამდვილეში, მიხეილ ჯავახიშვილის დისშვილი თუ ძმისშვილი იყო. გავიდა დრო, მიიღო კარგი განათლება, გახდა დოქტორი და ცხვრის ახალი ჯიშიც კი გამოიყვანა.
არ შემიძლია, ჩემი მასწავლებელი, ვარო ვარდიაშვილი არ გავიხსენო. მან გზა გამინათა და გადამარჩინა: სკოლიდან მაგდებდნენ. სამასწავლებლოსთან ატუზული რომ დამინახა, მკითხა: „ბიჭო, შენ კიდევ აქ ხარ?“ მერე შევიდა სამასწავლებლოში და მასწავლებლებს უთხრა: სად უშვებთ ბავშვს, გამოდის, ვერ მოვერიეთ და მასთან საერთო ენა ვერ გამოვნახეთო. ჩემი მომავალი სწორედ ამ ქალბატონმა განსაზღვრა. მას ნარკვევიც კი მივუძღვენი – „ვერა და ვარო“.
კარგი და ლამაზი ბავშვობა გავატარე, თუმცა, ომის პერიოდი იყო და ბავშვები ადრე დაგვაკაცა. ახლაც თვალნათლივ მახსოვს შაქრისა და კარაქის რიგები. ფარდულის კარზე პატარა სარკმელი იყო. იქ ხელს ჰყოფდი, სადაც შენს ულუფას გიდებდნენ.
მოგეხსენებათ, ძალიან აბეზარი ბავშვი ვიყავი და ამ რიგებსა და უბედურებაში მოვნახე გამოსავალი: ხელებზე სხვადასხვა ფერის ხელთათმანს ვიკეთებდი და, როგორც „სხვადასხვა“ ადამიანს, ორი კაცის ულუფას მაძლევდნენ.
არასდროს დამავიწყდება ნავთის რიგში ჩადენილი საქციელი. რიგში მდგარ ადამიანებს თავ-თავიანთი ნომრები ეწერათ ხელზე. იმდენად მიიზლაზნებოდა დრო, რიგში მდგარებს თვალზე რული ეკიდებოდათ. ერთხელ ვერ მოვისვენე და ერთ ჩაძინებულ ბერიკაცს ნომერი შევუცვალე. უცებ მოხუცმა თვალი გაახილა და მითხრა: არა გრცხვენია, მოხუც ადამიანს ნომერს მპარავ… არ შეიძლება, ბაბუ, მოხუცს სითბო წაართვაო. ეს სიტყვები დღესაც ყურში მიდგას…
მაშინდელი თბილისი? – იყო გაცილებით გაჭირვებული, დამშეული, გაყინული, ჩაბნელებული, სურსათის უსასრულო რიგებით, მაგრამ გვიყვარდა-მეთქი ერთმანეთი… სიყვარულმა გვიხსნა, გადაგვარჩინა და გაგვაძლიერა, მხოლოდ სიყვარულმა!