რატომ მოხდა მუსიკალური ვიდეოპროდუქციის დეგრადაცია და სათქმელი, რომელსაც ზაზა ორაშვილი კინოში იტყვის
„ვფიქრობ, კინო უნდა იყოს ცხოვრების ილუსტრაცია. თუმცა ჩვენთან უმეტესად კინო ხდებოდა ცხოვრებისთვის ილუსტრაცია“ – კინორეჟისორი ზაზა ორაშვილი თანამედროვე გამომსახველობითი საშუალებების მიღწევებზე და „გამქრალი ხელოვნების“ მიზეზებზე გვესაუბრა…
– რა თქმა უნდა ის, რაც რამდენიმე წლის წინ იყო, ახლა განსხვავებულია. მატერიალური ბაზა – კამერა, ტექნიკური აღჭურვილობა, ახლა უფრო დახვეწილი და პროფესიონალურია საქართველოში, ვიდრე 1990-იანი წლების მიწურულს გვქონდა. თუმცა, ვთვლი, რომ მაშინ უფრო მეტი ენთუზიაზმი არსებობდა, ბევრი ახალი იდეა ჩნდებოდა. ტექნიკური თვალსაზრისით ასეთი წინააღმდეგობის ფონზე, მაშინ ვდებდით გამოსახულებას, რომელიც საინტერესო და ღირებული იყო. ახლა კი, განსაკუთრებით ქართულ რეკლამას ეხება ეს, ამერიკული და ევროპული პროდუქციის კალკირება ხდება, რაც დიდი მინუსია.
– ბატონო ზაზა, თქვენ ბრძანდებით კინორეჟისორი. რას გვეტყვით დღევანდელ ქართულ კინოზე?
– კინო ძალიან მიყვარს. ქართველი ბუნებით ძალიან სენსიტიური და ემოციურია. ზეგავლენის ქვეშ ადვილად ექცევა. ვფიქრობ, კინო უნდა იყოს ცხოვრების ილუსტრაცია. თუმცა ჩვენთან უმეტესად კინო ხდებოდა ცხოვრებისთვის ილუსტრაცია. მაგალითად, ძალიან პოპულარული იყო „ერთხელ ამერიკაში“ და იმ პერიოდში პირდაპირი კალკირება ხდებოდა ფილმისა ცხოვრებაში. ცდილობდნენ დამსგავსებოდნენ იმ გმირებს… ისეთი მაგარი ფენომენია კინო, რომ ძალიან ხშირად ცხოვრება ბაძავს კინოს, ეს არა მხოლოდ საქართველოში ხდება ასე… მთავარია, რომელ ფილმს მიბაძავს. აქედან გამომდინარე, თუ საქართველოს მოსახლეობას გვიყვარს კინო და ვბაძავთ მას, ვინმემ უნდა იფიქროს იმაზეც, რომ არსებობდეს კარგი კინემატოგრაფი, რითაც ადამიანი ისაზრდოებს…
– ის, რაც გინდათ, რომ შექმნათ… დღეს ამას აკეთებთ?
– იმ დროს, როცა მე დავიწყე და ფეხი ავიდგი, მაშინ კინო საერთოდ აღარ არსებობდა… ოცნებაც კი არ შეიძლებოდა. ეს იყო 1990-იანების ბოლო წლები. ამიტომ ჩემი პირველი ნაბიჯები მოვსინჯე იქ, რისი საშუალებაც მქონდა – მუსიკალურ ვიდეოპროდუქციაში. ორი – სამი ადამიანი ვიყავით, ვინც ამაზე ვმუშაობდით. ვისურვებ, რომ მალე შინაარსით დატვირთული პროდუქცია დადოს…
– რამდენად განსაზღვრავს კარგ პროდუქციას კარგი ტექნიკური საშუალების არსებობა?
– კინოინდუსტრია და შოუბიზნესი, რა თქმა უნდა, რადიკალურად განსხვავდება. მუსიკალური ვიდეოპროდუქციის ფენომენი 1980-იანი წლებში შეიქმნა, 1990-იანებში ამ სფეროს აპოთეოზი იყო, შემდეგ კი ნელ-ნელა დეგრადირებისკენ წავიდა. როცა ამ საქმიანობაში ჩავები, მაშინ მუსიკალური ვიდეოპროდუქციის აღზევება იყო. მსოფლიო ეტალონები მაშინაც იყვნენ, მათ ბევრად მეტი საშუალებები ჰქონდათ თავისის საქმის კეთებისთვის, ვიდრე იმ ადამიანს, ვინც საქართველოში ვიყავით. მსოფლიოში ახლა არის ის პროცესი, როცა ახალ გამომხატველ საშუალებებს ეძებენ და იმედია, შეიქმნება ისეთი პროდუქცია, რის მეშვეობითაც ეს სფერო სხვა მიმართულებით განვითარდება, სხვა ფენომენი ჩამოყალიბდება. ალბათ ჩვენთანაც მოიძებნებიან ის ადამიანები, ვინც ამ ტენდენციებს ფეხს აუწყობს და ხარისხიან, ღირებულ პროდუქციას დადებს ამ დარგში.
– შეფასების დონეზე რას გვეტყვით?
– რა თქმა უნდა, შემფასებელსაც გაზრდა სჭირდება. თუ ის განათლებული იქნება თავის დარგში, ეს ყველაფერზე აისახება. ალბათ გარკვეულწილად სახელმწიფოს უნდა ხელეწიფებოდეს, რომ საკუთარი მოსახლეობა განათლებული იყოს. აშკარაა, რომ დღეს ეს პრობლემა არსებობს. შემფასებელი ღირებულების მატარებელი უნდა იყოს, რომ სწორად მიიღოს ის, რასაც სხვა შესთავაზებს, გემოვნებიან პროდუქციაზე აღზრდილი უნდა იყოს…
– სათქმელი თქვენს ნამუშევრებში, რომელიც გქონდათ მაშინ და გაქვთ ახლა…
– რეჟისორმა თუ სათქმელი არ თქვი, მაშინ შენი რეალიზება არ მოხდება. მე ყოველთვის ვფიქრობდი საკუთარი თავის გამოხატვას კინოში. თუმცა, ჩემი სათქმელი წვეთ-წვეთობით მუსიკალურ ვიდეოში ჩავდე… რასაკვირველია, იცვლება დრო, სათქმელიც იცვლება და მოთხოვნაც… ხშირად ისმის ტელეეთერიდან ფრაზები, რომ რა ჩვენი ბრალია, მაყურებელს უნდა ეს… ამის მე პირადად კატეგორიულად არ მჯერა და არ ვეთანხმები. არ მჯერა, რომ ერთ დილას გაიღვიძა ადამიანმა და გადაწყვიტა, რომ ინდური სერიალის ნახვა უნდა… ვფიქრობ, მაყურებლის გემოვნება უნდა ჩამოაყალიბო, აუცილებლად უნდა აღზარდო. აქედან გამომდინარე, მისი მოთხოვნა ყალიბდება იმის მიხედვით, როგორ პროდუქციას აწვდი შენ მას. საზოგადოება ითხოვს იმას, რასაც კარგად სთავაზობ. ამიტომ, ნება უნდა გვქონდეს იმის, რომ ღირებული შევთავაზოთ კარგად და არა მდარე ხარისხის უსარგებლო პროდუქცია.
– როგორია ზაზა ორაშვილის ნამუშევრები…
– ბევრჯერ უთქვამთ, შენს ნამუშევარს ყოველთვის ვცნობთო… ვფიქრობ, ჩემი პროდუქცია დაკავშირებულია ხარისხთან, პროფესიონალიზმთან… ვთვლი, რომ მუსიკა კარგად ვიცი, აქედან გამომდინარე, ყოველთვის ვცდილობ, ვიდეოპროდუქცია მუსიკის ადეკვატური იყოს. ბევრჯერ დამიწუნებია სიმღერა და კლიპი არ გადამიღია. ამით შემიძლია დავიტრაბახო, რომ თუ რამესთან შეიძლება იდენტიფიცირება ჩემი ნამუშევრების – ეს არის ხარისხი.
– რამდენად კრიტიკული ხართ თქვენი ნამუშევრების შეფასებისას?
– მუსიკალური ვიდეორგოლების ინდუსტრიას არც მაღალ მატერიებზე საუბრის და არც აღმზრდელობითი დატვირთვა არ აქვს. საკუთარი ნამუშევრების მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულება მაქვს. რაც ამ სფეროში ვარ, ძალიან ბევრი ვიდეორგოლი გამიკეთებია. საკუთარი თავის გამკვირვებია – ყოველი გადაღების წინ ვნერვიულობ, თითქოს პირველ
ად ვიღებ. სწორედ ეს ფიქრები მიბიძგებს იმისკენ, რომ თვითოეულ ნამუშევარში მაქსიმუმი ჩავდო. თუმცა, ვაღიარებ, რომ როცა ჩემს ერთ ნამუშევარს ვუყურებ (არ დავაკონკრეტებ, რომელს) ვფიქრობ, ჩემი გადაღებული არაა… თუმცა, არიან ადამიანები, რომლებსაც იგივე ვიდეო
რგოლი განსაკუთრებით მოსწონთ…
– ახლა რაზე მუშაობთ?…
– ფაქტობრივად ვაგრძელებ ჩემს პროფესიონალურ მოღვაწეობას. ვიღებ მუსიკალურ კლიპს. ახლახან გადავიღე რეკლამა. მინდა კინოზე გადავიდე, ახლა არის ის პერიოდი, როცა სცენარზე ვმუშაობ … კმაყოფილი ვარ, რომ თავის დროზე, ვიყავი ძლიერი იმისთვის, რომ იმ ურთულეს პერიოდში ჩემი პოტენციალი გამომევლინა. პირველი ჩემი ნამუშევარი გახდა მაშინდელი ტელეფესტივალის „მანას“ აფიშირების საგანი… ახლა ვცდილობ, ის ენთუზიაზმი კიდევ გავაღვიძო ჩემში, რომ იგივე შევძლო კინოში. ადრე ვფიქრობდი, რომ თუ გავაკეთებ ფილმს, ეს იქნება ფსიქოლოგიური დრამა, მაგრამ ახლა სხვადასხვა ჟანრის მიქსი მიზიდავს. რეჟისორმა საკუთარი სათქმელი შეიძლება ყველა ჟანრში თქვას. არსი დარჩეს იგივე, უბრალოდ ფორმა იყოს სხვანაირი…
ნინო ჯაჯანიძე
