რატომ ალამაზებდნენ სსრკ-ში კედლებს მოზაიკით ასე ხშირად?

მოზაიკა არ არის დეკორაციის ყველაზე მარტივი და იაფი გზა. განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე შენობების ფასადების მსგავს დიდ ზედაპირებს ეხება, მაგრამ სსრკ-ში სწორედ ამ მხატვრული ტექნიკით ქმნიდნენ უზარმაზარ პანელებს ადმინისტრაციული, საცხოვრებელი, სამრეწველო შენობების კედლებზე და ავტობუსის გაჩერებებზეც კი. რა არის მოზაიკისადმი ასეთი უჩვეულო გატაცების მიზეზი?
საბჭოთა კავშირმა შენობების მოზაიკით მასობრივად მორთვა გასული საუკუნის 60-იან წლებში დაიწყო. თავიდან მხოლოდ ადმინისტრაციული შენობები იყო მორთული, შემდეგ კი ხუთ და ცხრასართულიანი „ხრუშჩოვის“ შენობებზეც გადავიდნენ. პანელები მოთავსებული იყო კედლებზე, სადაც არ იყო ფანჯრის ღიობები. სიუჟეტები „განსხვავებული“ იყო, ოქტომბრისტებიდან და პიონერებიდან დაწყებული, ფოლადის მუშაკებითა და მაღაროელებით დამთავრებული.
ის არამარტო ლამაზი იყო, არამედ პროპაგანდისტული თვალსაზრისითაც მნიშვნელოვანი. მოზაიკა ადიდებდა შრომას, ცოდნას, სამხედრო წარმატებებს, სპორტს და სამეცნიერო მიღწევებს. მათი შემხედვარე, საბჭოთა მოქალაქე სოციალისტური სამშობლოს სიამაყით უნდა ყოფილიყო გამსჭვალული და ახალი მიღწევებისკენ ესწრაფა.

რატომ გადაწყვიტა სსრკ-მა კედლების გაფორმება?

რუსეთის იმპერიაში რევოლუციამდე ყველა შენობა აგურით იყო აგებული. ამავდროულად, ჩვეულებრივი საცხოვრებელი კორპუსების მშენებლობისთვის არ იყო გამოყენებული უმაღლესი ხარისხის მასალა, მაგრამ თეატრები, დაწესებულებები და სასახლეები მოჭიქული აგურისგან აშენდა. ის გამოირჩეოდა იმით, რომ მისი ზედაპირი დაფარული იყო სპეციალური მინანქრით.

მოჭიქული აგური არა მხოლოდ ესთეტიკურად უფრო სასიამოვნო ჩანდა, ის უკეთესად ინარჩუნებდა სითბოსა და ტენიანობას შენობაში. ამ სამშენებლო მასალას არ ეშინოდა ტემპერატურის ცვლილებების. სსრკ-ის ქალაქებში შემორჩენილი რევოლუციამდელი შენობების გაფორმება არ იყო საჭირო. დეკორაცია ასევე არ სჭირდებოდა სტალინური პერიოდის შენობებს, რომლებიც ნეოკლასიციზმის სტილში შეიქმნა.

60-იან წლებში გაჩენილი „ხრუშჩოვკები“ და 70-იან წლებში აშენებული „ბრეჟნევკები“ არ იყო მიმზიდველი. მათ შესახებ ყველაფერი პრაქტიკულობასა და ეკონომიურობას ექვემდებარებოდა. ამ შენობების მოსაწყენი და ცარიელი ფასადები დეპრესიულად გამოიყურებოდა და, ბევრის აზრით, ამახინჯებდა ქალაქის ქუჩებს. შემდეგ მოსკოვის არქიტექტურულმა ბიურომ შენობების მოზაიკით გაფორმება გადაწყვიტა.

რა ფუნქციებს ასრულებდა მოზაიკა?

დეკორი, რომელიც კედლებზე სპეციალური ხსნარით იყო მიმაგრებული, არა მხოლოდ სახლს ალამაზებდა, არამედ დამატებით თბოიზოლაციას ანიჭებდა.

როგორ დაიბადა საბჭოთა კედლის შედევრები

მოზაიკის შექმნის პროცესი ადვილი არ იყო. ესკიზის შესაქმნელად საუკეთესო მხატვრები და არქიტექტორები მიიწვიეს. შეიქმნა ნახატების რამდენიმე ვერსია, ამავდროულად მათი თემები უნდა დაკავშირებოდა შენობის დანიშნულებას ან მის მდებარეობას.

ქარხნის ოფისების კედლებზე მუშები და ინჟინრები უნდა ყოფილიყვნენ, ხოლო სკოლებისა და უნივერსიტეტების კედლებზე სკოლის მოსწავლეები, მასწავლებლები და მეცნიერები. ატომური ელექტროსადგურების მახლობლად მდებარე ქალაქებში შემოიტანეს მშვიდობიანი ატომის თემა, ხოლო სამხედრო ქალაქებში – არმიის საკითხები. ყველაზე საინტერესო მოზაიკა შეიქმნა თეატრის შენობებისთვის – ჩვეულებრივ, ეს იყო სცენები სპექტაკლებიდან.

მოზაიკის მოდა 80-იანი წლების შუა ხანებში გაქრა, მაგრამ ასეთი ნამუშევრების დიდი რაოდენობა შემორჩა და დღემდე ამშვენებს სახლების კედლებს. ზოგიერთი პანელი ხელოვნების ნიმუშადაც კი არის აღიარებული და მათი განზრახ ან შემთხვევით დაზიანება კანონით ისჯება.

კომენტარები

კომენტარი

სხვა სიახლეები