ამერიკელი დიპლომატის მიერ გადაღებული სტალინის ეპოქის საბჭოთა კავშირი
ცივი ომის მღელვარე წლებში, როდესაც პოლიტიკურმა დაძაბულობამ შეერთებულ შტატებსა და საბჭოთა კავშირს შორის ციებ-ცხელების დონეს მიაღწია, ამ იდეოლოგიური ბრძოლის ცენტრში, პირდაპირ მოსკოვის შუა გულში ერთი ამერიკელი დიპლომატი აღმოჩნდა.
მარტინ მანჰოფი 1950-იან წლებში საბჭოთა კავშირის დედაქალაქში ცხოვრობდა და შეერთებული შტატების საელჩოში სამხედრო ატაშეს თანაშემწედ მუშაობდა.
მისი ამბავი ცნობილი გახდა მისი პირადი დღიურისა და ფოტოების აღმოჩენისა და გამოქვეყნების შემდეგ, ფასდაუდებელი ისტორიული საბუთებით, რომლებიც იმ ეპოქაში დიპლომატის გამოცდილებას ასახავს.
მანჰოფის საბუთები ჰგავს ფანჯარას საბჭოთა კავშირის მისტიკურ სამყაროში. იგი ავლენს მკვეთრ კონტრასტს საბჭოთა ხელისუფლების მიერ მოწოდებულ საგულდაგულოდ აშენებულ ფასადსა და უბრალო მოქალაქეების წინაშე მდგარ სასტიკ რეალობას შორის.
თავის ჩანაწერებსა და ფოტოებში მანჰოფი აჩვენებს სამომხმარებლო საქონლის დეფიციტს და საბჭოთა უსაფრთხოების აპარატის მხრიდან მოქალაქეებში ჩანერგილ გამუდმებული თვალთვალის შიშს.
მანჰოფის დღიურში აღწერილი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენაა მისი მონაწილეობა 1953 წლის მაისის პირველ აღლუმში. იგი ნათლად აღწერს ამ მოვლენის დიდებას სამხედრო ძალის დახვეწილი ჩვენებით და საბჭოთა ხალხის ორგანიზებული ენთუზიაზმით.
ცხადი ხდება, რომ აღლუმი იყო საგულდაგულოდ დადგმული სპექტაკლი, რომელიც შექმნილი გახლდათ მსოფლიოსთვის საბჭოთა კავშირის იდეოლოგიისა და ძალაუფლების დემონსტრირების მიზნით.
სურათები აღბეჭდავს საბჭოთა კავშირში ყოველდღიური ცხოვრების გაუფილტრავ რეალობას, რაც მის დღიურში არსებული ჩანაწერების ვიზუალურ ანალოგს იძლევა.
ფოტოები ხსნის ფანჯარას რიგითი საბჭოთა მოქალაქეების ცხოვრებაში, სადაც ნაჩვენებია მათი ბრძოლა, მისწრაფებები და სიხარული.
ამერიკელმა ისტორიკოსმა, დუგლას სმიტმა, რომელიც სპეციალიზებულია საბჭოთა კავშირის ისტორიაში, მარტინ მანჰოფის სახლში აღმოაჩინა ფოტოებისა და ვიდეოების კოლექცია.
სმიტის თქმით, მანჰოფის მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ მას სთხოვეს, შეემოწმებინა ყოფილი თანამდებობის პირის სახლი და დაედგინა, იყო თუ არა იქ ძვირფასი სამახსოვრო ნივთები.
„გაოცებული დავრჩი იმით, რაც ვიპოვე. ათასობით ფერადი ფოტოა გადაღებული მოსკოვის, ლენინგრადის, მურმანსკის, იალტის ქუჩებში და ტრანსციმბირის რკინიგზის გასწვრივ მდებარე პუნქტებში“, – ამბობს სმიტი.
კონტროლისა და ეჭვის მუდმივი ატმოსფეროს მიუხედავად, მანჰოფის დღიური ასევე ავლენს მასსა და საბჭოთა მოქალაქეებს შორის არსებულ თბილ, ადამიანურ კავშირს.
ის ადასტურებს თავის პირად ურთიერთობებსა და მეგობრობას საბჭოთა კავშირში მცხოვრებ ადამიანებთან, რაც ნათელს ჰფენს ადამიანთა ურთიერთქმედების სირთულეს პოლიტიკური დაძაბულობის შუაგულში.
თუმცა, მანჰოფის ყოფნა მოსკოვში მოულოდნელად დასრულდა 1954 წელს, როდესაც საბჭოთა ხელისუფლებამ იგი ჯაშუშობაში დაადანაშაულა.
ის და მისი ოჯახი ქვეყნიდან გააძევეს და მისი სამხედრო კარიერა შეერთებულ შტატებში დაბრუნებისთანავე დასრულდა.
მარტინ მანჰოფის დღიურისა და ფოტოების შენარჩუნებას უდიდესი ისტორიული მნიშვნელობა აქვს. ისინი მეცნიერებსა და მკვლევრებს სთავაზობენ იშვიათ ინფორმაციას შეერთებულ შტატებსა და საბჭოთა კავშირს შორის ცივი ომის დროს არსებული რთული ურთიერთობის შესახებ.