რა სასჯელი ელოდა ჰიტლერს ტყვეობაში, თუ მას სსრკ ან მოკავშირეები დაიჭერდნენ
ყველამ იცის, რომ ისტორია სუბიექტურ განწყობას არ სწყალობს. მიუხედავად ამისა, ყველას აინტერესებს, რა მოხდებოდა, ისტორია სხვაგვარად რომ განვითარებულიყო. მაგალითად, ჰიტლერს თავი რომ არ მოეკლა და დანებებოდა ამერიკელებს ან საბჭოთა ჯარისკაცებს. რა სასჯელი შეიძლება, დაეკისრებინა მისთვის დასავლურ სასამართლოს და საბჭოთა კავშირს?
მეორე მსოფლიო ომი მიიჩნევა ყველაზე სისხლიანად კაცობრიობის ისტორიაში, მაგრამ მისი ინიციატორი, ადოლფ ჰიტლერი სასჯელს გადაურჩა. მან 1945 წლის 30 აპრილს, როდესაც ბერლინისთვის ბრძოლები უკვე მიმდინარეობდა, თავი მოიკლა ბუნკერში. ფიურერის ცხედარი ნაწილობრივ დაწვეს და დამარხეს ჭურვის კრატერში, მაგრამ ის იპოვეს და იდენტიფიცირება მოახდინეს. მიუხედავად იმისა, რომ სკეპტიკოსები ათწლეულების განმავლობაში ამბობენ, რომ ორეული გარდაიცვალა, ეჭვის სერიოზული საფუძველი არ არსებობს.
გარდაიცვალა თუ არა?
პირველი, ვინც ჰიტლერის სიკვდილის შესახებ შეიტყო, მე-8 გვარდიის არმიის მეთაური, ვასილი ჩუიკოვი იყო. 1945 წლის 1-ელ მაისს, დილით მასთან მიიყვანეს ვერმახტის სახმელეთო ჯარების უმაღლესი სარდლობის შტაბის უფროსი, ჰანს კრებსი. გენერალმა კრებსმა განაცხადა, რომ ფიურერი აღარ იყო და მხოლოდ ის იყო უფლებამოსილი, ზავის შესახებ მოლაპარაკებები ეწარმოებინა.
ჩუიკოვმა ეს ამბავი მაშინვე შეატყობინა მარშალ გეორგი ჟუკოვს, რომელმაც კრემლში დარეკა და სტალინს მოახსენა. სატელეფონო საუბრის ზუსტი შინაარსი უცნობია, მაგრამ პოპულარული ლეგენდა ამბობს, რომ ლიდერი შეწუხდა ჰიტლერის სიკვდილით.
შეხედე, ნაბიჭვარი… სამწუხაროა, რომ ცოცხალი ვერ ავიყვანეთ. სად არის ჰიტლერის ცხედარი?
ცხედარს პრობლემები ჰქონდა. ჰიტლერს ეშინოდა, რომ მისი ცხედარი მტრების ხელში ჩავარდებოდა. მიხვდა, რომ მას ერთგვარ ექსპონატად აჩვენებდნენ და გამარჯვებულები სიკვდილის შემდეგ ისევ დაამცირებდნენ. ამიტომ, ფიურერის პირადი ბრძანებით, მის და ევა ბრაუნის ცხედრებს ბენზინი დაასხეს და დაწვეს რაიხის კანცელარიის ეზოში. ხანძარმა მხოლოდ გვამები დაამახინჯა. 5 მაისს ისინი ჭურვის კრატერში იპოვეს და ზედაპირულად მოახდინეს მათი იდენტიფიცირება. ხოლო 1945 წლის 11 მაისს უკვე დანამდვილებით იყო ცნობილი, რომ ერთ-ერთი დანახშირებული ცხედარი სისხლიან დიქტატორს ეკუთვნოდა. ამის შემდეგ ნეშტი რამდენჯერმე დაკრძალეს და კვლავ ამოასვენეს. საბჭოთა ხელისუფლებას ეშინოდა, რომ ფიურერის სამარხი ნაცისტებისთვის კულტი გახდებოდა. შედეგად, გვამი უდაბნოში დაწვეს, ფერფლი კი, მდინარე ბიდერიცზე მიმოფანტეს.
ოფიციალური საბუთებისა და თვითმხილველების ცნობების მიუხედავად, ფიურერის გადარჩენის საკითხი დღესაც პოპულარულია. ერთხელ გავრცელდა ჭორი, რომ მათ არ დატოვეს გერმანია და მშვიდად ცხოვრობენ ვესტფალიის ციხესიმაგრეში.
სიკვდილით დასჯა თუ პატიმრობა?
თუ დაპყრობილი ფიურერი გადარჩებოდა, მაშინ მისი შემდგომი ბედი დამოკიდებული იქნებოდა იმაზე, თუ ვის ხელში მოხვდებოდა. თუ ის ამერიკელების ან ბრიტანელების ხელში ჩავარდებოდა, მათ შეეძლოთ, მოეწყოთ საჩვენებელი სასამართლო და ჰიტლერის ჩამოეხრჩოთ. შესაძლებელია ეს არა შემთხვევით და სწრაფად, როგორც ნიურნბერგში მისი თანამზრახველების შემთხვევაში, არამედ საჯაროდ გაეკეთებინათ, ამ პროცესის დოკუმენტირებითა და კინოთეატრებში ჩვენებით.
მაგრამ არსებობს მოვლენების განვითარების სხვა სცენარი. ზოგიერთ მაღალჩინოსანს, რომელმაც საკუთარი დანაშაული მოინანია, გამარჯვებული მხარე ზედმეტად ლოიალურად ეპყრობოდა. შესაძლოა, ჰიტლერისთვის სამუდამო პატიმრობა მიესაჯათ კომფორტულ საკანში წიგნებით, დივანით და საშხაპით. ასე იყო, მაგალითად, რუდოლფ ჰესი, რომელიც ომამდე დიქტატორის უახლოესი თანამოაზრე იყო. ნაცისტს შეეძლო სტუმრების მიღება ციხეშიც კი. მან იცხოვრა პატიმრობაში ხანგრძლივი და არცთუ ისე დატვირთული ცხოვრებით და თავი ჩამოიხრჩო, ან ჩამოახრჩვეს „კეთილმოსურნეებმა“. ეს მხოლოდ 1987 წელს მოხდა. ჰიტლერს ასევე ჰქონდა შანსი, გაეტარებინა დღეები ჟურნალისტებსა და ისტორიკოსებთან საუბარში.
თუმცა, თუ ჰიტლერი გახდებოდა სსრკ-ის ტყვე, მას სიცოცხლეს აუცილებლად შეუნარჩუნებდნენ. შემდეგ კი, უმწეოს და საწყალს, პროპაგანდისტულად გამოიყენებდნენ.