მამუკა არეშიძე: ბოლო წლების პოლიტიკით იქამდე მივიყვანეთ საქმე, რომ ფინანსურად და მით უფრო პოლიტიკური გარანტიების თვალსაზრისით სრულად დამოკიდებული ვართ დასავლეთზე
ექსპერტი, მამუკა არეშიძე ქვეყანაში განვითარებულ პოლიტიკურ პროცესებს გაზეთ “კვირის პალიტრასთან” ინტერვიუში აფასებს.
არეშიძე ნინოწმინდის ბავშვთა პანსიონის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებსაც გამოეხმაურა.
“მოდი, ერთგვარი ლოგიკური ჯაჭვის ჩემეულ ვერსიას შემოგთავაზებთ… როდესაც კარგა ხნის განმავლობაში ქვეყანაში დაძაბულობა სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარზე იყო, დასავლეთი ყველაფერს აკეთებდა ამ დაძაბულობის ჩასაქრობად. ევროპელები განსაკუთრებულად აქტიურობდნენ, თუმცა ჩვენ ასევე ვხედავდით, ამ პროცესში რა მასშტაბურად მონაწილეობდა საქართველოში აშშ-ის ელჩი კელი დეგნანი. ეს ყველაფერი განპირობებული არ იყო მხოლოდ იმით, რომ მათ მოკავშირე ქვეყანაში პოლიტიკური სირთულეები გაჩნდა და ეს ადარდებდათ. ამგვარი კრიზისები სხვა ქვეყნებშიც ყოფილა, მაგრამ იქ მათ ჩასაქრობად ასეთი მასშტაბის ჩარევა არ გვინახავს, აქ კი ისე იყვნენ ჩართული, ზოგჯერ მათი მონაწილეობა ცოტა გამაღიზიანებელიც კი იყო, თუმცა ეს განპირობებული იყო უმთავრესად იმით, რომ ყარაბაღის ბოლოდროინდელმა მოვლენებმა სამხრეთ კავკასიაში გეოპოლიტიკური სურათი შეცვალა. სამხრეთ კავკასიაში დასავლეთის პოლიტიკური წარმომადგენლობა მნიშვნელოვანწილად შეიზღუდა, რამაც ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი შეაშფოთა. კავკასიურ პოლიტიკაში დასავლეთის როლის კვლავ გასაზრდელად და, ამავდროულად, რუსეთისა და თურქეთის აქტივობის დასაბალანსებლად კავკასიაში მათ სჭირდებათ პოლიტიკური პლაცდარმის გააქტიურება, ასეთი პლაცდარმი კი შეიძლება იყოს საქართველო, მაგრამ ამისთვის საჭიროა, ამ ქვეყანაში იყოს სტაბილური ვითარება. ამიტომაც იყვნენ და კვლავაც არიან ისინი ასეთი აქტიურები. სენატორების ვიზიტიც ამ კონტექსტში უნდა განვიხილოთ. ვიდრე ამ ვიზიტზე ლაპარაკს გავაგრძელებ, მანამდე აუცილებლად უნდა ვთქვა, რომ რაც ბოლო დროს ხდებოდა, ამაში დამნაშავე, უპირველესად, ჩვენ ვართ. შეიძლება ითქვას, რომ უმდაბლესი პოლიტიკური კულტურა გამოვავლინეთ. ჩვენივე ბოლო წლების პოლიტიკით იქამდე მივიყვანეთ საქმე, რომ ფინანსურად და მით უფრო – პოლიტიკური გარანტიების თვალსაზრისით სრულად დამოკიდებული ვართ დასავლეთზე. აქედან გამომდინარე, დასავლეთს ასეთი აქტიური ჩარევის მეტი რა დარჩენია?!
დასავლეთმა აქ გარკვეულწილად მოამზადა ზემოთ ნახსენები პლატფორმა იმით, რომ ჩააწყნარა ვითარება, თუმცა რამდენ ხანს გასტანს ეს მშვიდობა, როდესაც რადიკალური ოპოზიციის მხრიდან კვლავაც არაკონსტრუქციული განცხადებები ისმის… ჩემი აზრით, ამერიკელები ამის გაკონტროლებასაც შეეცდებიან…
ამერიკელთა ვიზიტებს, სავარაუდოდ, კიდევ ერთი მიზეზი აქვს. მოგეხსენებათ, 16 ივნისს იმართება ნატოს სამიტი, რომლის ფარგლებშიც ძალიან სერიოზული ტაქტიკური ცვლილებებია დასაგეგმავი. იქ რევერანსებისა და მოფერების დრო არ იქნება. მოგეხსენებათ, ამგვარი სამიტებისას სტუმრის რანგში საქართველოსა და უკრაინასაც პატიჟებდნენ ხოლმე, თუმცა ამჯერად ასე არ მოხდა. ეს, უპირველესად, უკავშირდება უკრაინის გარშემო შექმნილ ვითარებას. ეს ქვეყანა, პრაქტიკულად, საომარ რეჟიმშია რუსეთთან და ახლა უკრაინის მიმართულებით ნატოს გააქტიურება შეიძლება რუსეთთან საომარ დაპირისპირებაში შესვლადაც იყოს აღქმული, ამიტომ ვითარებას აღარ ამწვავებენ, მით უფრო, რომ 14 ივნისს ბაიდენ-პუტინის შეხვედრა გაიმართება. ბაიდენის ხელისუფლება ცდილობს, რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების პოლიტიკით იმოქმედოს, თან ისე, რომ ეს პროცესი მშვიდობიან ვითარებაში წარმართოს. მე მათი შეხვედრის განსაკუთრებულ შედეგებს არ ველი, მაგრამ ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, უკრაინა ამ სამიტზე მაინც არ დაპატიჟეს. ამ ვითარებაში სამიტზე საქართველოს მიწვევა უკრაინელებისთვის გაუგებარი იქნებოდა, ამიტომაც მივიღეთ ეს ვითარება. უკრაინასა და საქართველოში ბოლოდროინდელი ვიზიტების ციკლის ერთ-ერთი მიზეზი, ჩემი აზრით, ამ ყველაფრის გადაფარვის მცდელობაცაა. უკრაინიდან ჩამოსულ სენატორებს ლამის ფეხდაფეხ ჩამოჰყვა უკრაინის პრემიერ-მინისტრიც. ამერიკელთა მხარდაჭერის გზავნილები, ნატოში გაწევრების პერსპექტივაზე განცხადებები მხოლოდ საქართველოსა და უკრაინისთვის არ ყოფილა გამიზნული, ეს, უპირველესად, გამიზნულია მოსკოვისთვის. ამით მათ თქვეს, რომ საქართველოსა და უკრაინის ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესი გრძელდება, მაგრამ დღეს, გარკვეული გარემოებების გამო, პროცესების ფორსირებას არ ახდენენ.
არის თემები, როდესაც რუსეთთან დაკავშირებით უკრაინისა და საქართველოს ერთ სიბრტყეზე განხილვა შეიძლება წარმატებული იყოს, მაგრამ იყო შემთხვევები, როდესაც ამან გარკვეული პროცესები დააზიანა. უკრაინა და საქართველო სტრატეგიული პარტნიორები არიან, ჩვენ შორის თუ რამ გაუგებრობა იყო, ძალიან კარგია, რომ ამოიწურა. რაც შეეხება რადარებიდან გაქრობას, უკვე ვთქვი, რომ საქართველოში პოლიტიკური კულტურა კრიტიკას ვერ უძლებს, მეტიც, ზოგიერთი ოპოზიციური პარტია მზად არის, პოლიტიკური კონიუნქტურის გამო საკუთარი ქვეყნის იმიჯიც კი დააკნინოს. სწორედ ისინი იყენებენ ხოლმე ამგვარ რიტორიკას. რა რადარებიდან გაქრობაზეა ლაპარაკი! სულ რომ გასუსული იყოს საქართველოს ხელისუფლება, ეს ქვეყანა არის დასავლეთის მუდმივი ინტერესის საგანი და იმიტომ კი არა, რომ ვინმე ჩვენზე გიჟდება, არამედ იმიტომ, რომ ძალიან სერიოზული გეოსტრატეგიული მდებარეობა გვაქვს. სამხრეთ კავკასიაში პოლიტიკური გავლენის დაკარგვა ნიშნავს დიდ კავკასიასა და ახლო აღმოსავლეთის იმ ნაწილზე, რომელიც კავკასიას ესაზღვრება, გავლენის შესუსტებას. ამას ემატება ისიც, რომ დასავლეთის ორაზროვანი მოკავშირე თურქეთი ხშირად თამაშობს თავის და მოკავშირეებთან შეუთანხმებელ თამაშს, ამიტომაც საქართველოს მნიშვნელობა ერთიორად იზრდება. შეიძლება საჯარო განცხადებებში იყოს ტაქტიკური პაუზები, მაგრამ, დამერწმუნეთ, კულუარული აქტივობები საქართველოსთან დაკავშირებით მუდმივია.
გარდა ამისა, არსებობს შავი ზღვის ფაქტორი, რომელსაც ნატო, ისევე როგორც რუსეთი, თავისი გავლენის სფეროდ მიიჩნევს. სადაც ორი ამხელა “მონსტრის” გავლენის სფეროა, იქ მუდმივი ჭიდილია, შესაბამისად, იქ საჭიროა ნებისმიერი სუბიექტი.
ბუნებრივად ისმის კითხვა: რატომ იქცევა “ნაციონალური მოძრაობა” ასე ბრიყვულად და უგულებელყოფს ჩვენი დასავლელი პარტნიორების ამხელა ძალისხმევას? ჩემი აზრით, ამის მიზეზი ის არის, რომ “ნაციონალური მოძრაობა”დასავლელ პარტნიორებთან ვაჭრობს. ამ ძალას კიდევ აქვს გავლენა დასავლეთის გარკვეულ სტრუქტურებში და ცდილობს ეს გავლენა შეინარჩუნოს, მიიღოს დამატებითი გარანტიები იმისთვის, რომ ეს პოლიტიკური წრეები საქართველოში თავიანთ მთავარ დასაყრდენად მომავალშიც “ნაციონალურ მოძრაობას” მიიჩნევდნენ. ჩემი აზრით, ამ პროცესში ეს ძალიან მნიშვნელოვანი ასპექტია, რასაც ყურადღება არ ექცევა. არ არის გამორიცხული, დასავლეთის პოლიტიკურმა წრეებმა უახლოეს მომავალში სხვა პიროვნებებსა და ძალებზე დადონ ფსონი – ბოლოს და ბოლოს, დასავლეთში მოიძებნებიან ქართველი პოლიტიკოსები, რომლებიც დაახლოებული არიან დასავლურ პოლიტიკურ წრეებთან.
“ნაციონალურ მოძრაობაშიც” იციან, რომ ამგვარი ვარიანტები მუშავდება და ამიტომაც ცდილობენ ვაჭრობას.
დასავლეთში ხედავენ, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” მოქმედება ვითარების სტაბილიზაციას ხელს არ უწყობს, არადა, საჭიროა, მათი წამოწყებული შეთანხმების პროცესი ფინალამდე მივიდეს. უკვე ვთქვით, რომ დასავლეთს აქ სიმშვიდე სჭირდება. “ნაციონალურმა მოძრაობამ” იცის ეს და ყველაფერს აკეთებს, რომ აქედან რაც შეიძლება მეტი სარგებელი მიიღოს.
მოდი, ასე ვთქვათ – ეს იყო ჟურნალისტის კითხვაზე ჩემი პასუხი, ცალკე განცხადება არ გამიკეთებია. ვთქვი ის, რა ინფორმაციაც მქონდა. საქართველოში თემატური გარიგებების ტრადიცია ჩამოვაყალიბეთ. ხშირად იმგვარ მოწინააღმდეგესაც ურიგდებიან, რომელიც გუშინ სრულიად მიუღებელი იყო და რომელსაც გაუგონარი სიტყვებით ლანძღავდნენ… ამის ნათელი მაგალითია ე.წ. ფანჩატურის ოპოზიცია, რომლის წევრები ერთმანეთს წლების განმავლობაში ლანძღავდნენ, მერე კი, ფანჩატურში, მეგობრები გახდნენ. გახარიას გუნდსა და “ნაციონალურ მოძრაობას” შორის სწორედ ამგვარ თემატურ კავშირზე ვისაუბრე. ამის თაობაზე რამდენიმე წყაროსგან მქონდა ინფორმაცია და ამიტომაც გადავწყვიტე გახმაურება. ამ წყაროების მიხედვით, ყველამ ყველაფერი იცოდა სხვადასხვა დოზით, მაგრამ ხმა არავის ამოუღია. მერე ირაკლი კობახიძე გამოვიდა და რაც ვთქვი, ყველაფერი გაიმეორა, მაგრამ მანამდე რატომ იყვნენ ჩუმად, არ ვიცი.
მოგეხსენებათ, გახარია მელიასთვის იმუნიტეტის მოხსნის მხარდამჭერი იყო, ეს თვითონაც თქვა, მაგრამ მალევე პოზიცია რადიკალურად შეიცვალა და მელიას დაკავების ორი-სამი დღით გადადება მოითხოვა. ჩემი ინფორმაციით, მელიას ვერდაკავებით “ნაცმოძრაობა” ცდილობდა, ხელისუფლების სისუსტე წარმოეჩინა. თანაც, როგორც ჩანს, ეს იყო არეულობის სცენარისთვის აუცილებელი დრო.
თუ “ოცნება” მელიას იმუნიტეტს არ მოუხსნიდა, ამას რევოლუციური გაგრძელება ვერ ექნებოდა. სწორედ ჯერ იმუნიტეტის მოხსნა და შემდეგ მელიას ვერდაკავება იყო ის სცენარი, რომლის შემდეგაც იგეგმებოდა სააკაშვილის საქართველოში შემოსვლა. სარფში მას უნდა დახვედროდა 500-მდე აქტივისტი, რომლებიც სააკაშვილის პოლონეთიდან უკრაინაში შესვლის სცენარს გაიმეორებდნენ… ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში არაფერი იმალება. ამის თაობაზე პირველი ინფორმაცია “ნაციონალურ მოძრაობასთან” დაახლოებული წევრებისგან მივიღე.
აქვე ვიტყვი, რომ გახარიასა და “ნაციონალური მოძრაობის”პარტნიორობას გამოვრიცხავ. ვფიქრობ, ეს იყო ერთჯერადი თემატური გარიგება. გახარია შეეცადა, “ნაცმოძრაობისთვის”დრო მოეგო, რაც არ გამოუვიდა. ამის მერე გადადგა…”,- აცხადებს არეშიძე.
კითხვაზე: “თქვენ ასევე თქვით, რომ გახარიას გუნდის წევრებსა და “ნაციონალური მოძრაობის” ლიდერებს შორის იყო გარკვეული ურთიერთობა. ამის თქმის რა საფუძველი გაქვთ?”
ექსპერტი პასუხობს, “ინფორმაცია ამ თანამშრომლობის თაობაზე სხვადასხვა წყაროდან, მათ შორის – კიევიდანაც მომდიოდა. სავარაუდოდ, ხელისუფლებისთვის ყველაფერი ცნობილი გახდა და ამ პროცესების ბლოკირება მოხერხდა. გახარიამ მიაჩვია საზოგადოება, რომ ის მოქნილი იყო საჯარო გამოსვლებისას. მისგან გარკვეული ძალა იგრძნობოდა – ამიტომაც აქვს ასეთი რეიტინგი, ამ ინტერვიუში კი სხვა ადამიანად წარმოჩნდა, რომელსაც მაინცდამაინც ახალი და მნიშვნელოვანი არაფერი აქვს სათქმელი საზოგადოებისთვის. მან მნიშვნელოვან კითხვებს პასუხი ვერ გასცა. რაც შეეხება პოზიციონირებას – რა გასაკვირია “ოცნებასთან” სიახლოვე, როდესაც ის ამ ძალის მეშვეობით მოვიდა პოლიტიკაში! რთულია იდეოლოგიის ერთბაშად შეცვლა. რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილთან ურთიერთობას, მას ჰქონდა ივანიშვილთან პირადი ურთიერთობა. საერთოდაც, გახარია ამის საფუძველზე გამოჩნდა “ქართულ ოცნებაში”, ახლა კი ის ცდილობს დელიკატურობა გამოიჩინოს და ივანიშვილს არ შეეხოს…”.
არეშიძემ ინტერვიუში ნინოწმინდის ბავშვთა პანსიონის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებზეც ისაუბრა.
“მიუხედავად სახალხო დამცველის მიმართ ჩემი არცთუ თბილი დამოკიდებულებისა, ეს ის თემაა, როდესაც მიმაჩნია, რომ მის მიერ ჯერ კიდევ 2015 წელს შექმნილი დოკუმენტი უნდა ქცეულიყო სახელმწიფოს უსწრაფესი რეაგირების მიზეზად. მომენტალურად უნდა გადადგმულიყო შესაბამისი ნაბიჯები. ამ საქმეების ასე გაჭიანურება კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ სისტემა გამართულად არ მუშაობს. ასეთ შემთხვევებში სისტემა მყისიერად უნდა რეაგირებდეს. თუ დამნაშავე გამოვლინდება, მყისიერად უნდა დაისაჯოს, თუ არა და, დადგინდეს სიმართლე… ამ შსს-მაც ხუთი წელი რა ვერ გამოიძია, ძალიან მაინტერესებს! ეს შეეხება ბავშვებს, მომავალ თაობას. აქ შეცდომის უფლება არ გვაქვს, მაგრამ მაინც სულ ვუშვებთ ამ შეცდომებს! ზოგან ძალადობაა, ზოგან არასწორ ცოდნას აძლევენ, ზოგი რელიგიური ჯგუფი საერთოდ გასულია განათლების სამინისტროს სისტემიდან… პრობლემა ძალიან ბევრია. სახელმწიფო და ხელისუფლება სად არიან ამ დროს? ვიდრე ასეთ მასშტაბს არ მიიღებს პრობლემა, მანამდე რატომ არ ხდება რეაგირება?!”,- განაცხადა არეშიძემ.