ხუთი საკვანძო მომენტი გამოქვეყნებული „კენედის ფაილებიდან“
აშშ-ის 35-ე პრეზიდენტის, ჯონ კენედის მკვლელობის გამოძიებასთან დაკავშირებული 2000-ზე მეტი დოკუმენტი, რომელიც ახლახან გამოაქვეყნა ტრამპის ადმინისტრაციამ, არ პასუხობს ყველა კითხვას ამერიკის ისტორიაში ერთ-ერთი გარდამტეხი მომენტის შესახებ. თუმცა, ამჯერად დოკუმენტები, ძირითადად, დაუმუშავებლად გამოქვეყნდა – ახლა ისინი თავდაპირველ ტექსტს შეიცავს და არა ჩავარდნილ ადგილებს ან გადახაზულ სიტყვებს.
აშშ-ის მთავრობის გამოძიებამ დაადგინა, რომ ლი ჰარვი ოსვალდი, ყოფილი ამერიკელი საზღვაო ქვეითი, რომელიც ერთ დროს თავშესაფარს ითხოვდა საბჭოთა კავშირში, მარტო მოქმედებდა, როცა ახლომდებარე შენობის ფანჯრიდან ესროლა კენედის ავტოკოლონას.
თუმცა, 60 წელზე მეტი ხნის შემდეგ საქმე კვლავ აჩენს კითხვებს (შეთქმულების თეორიებთან ერთად) და უახლესმა პუბლიკაციამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ეს რომ შეცვალოს. აქ რამდენიმე ძირითადი საკვანძო მომენტი.
მიუხედავად იმისა, რომ იყო მოლოდინი, ფაილები ბევრი ახალი ინფორმაცია აღმოჩნდებოდა, მისი დიდი ნაწილი ადრეც იყო გამოქვეყნებული – თუნცა, მაინც გაკეთდა რამდენიმე მნიშვნელოვანი აღმოჩენა.
რამდენიმე ექსპერტმა დადებითად ისაუბრა გასაჯაროების პროცესზე, როგორც გამჭვირვალობისთვის წინ გადადგმულ ნაბიჯზე. წარსულში ასობით ათასი დოკუმენტი იყო ხელმისაწვდომი, მაგრამ ნაწილობრივ დამუშავებული. სხვა დოკუმენტები არ გამოქვეყნებულა და ამის მიზეზად ოფიციალური პირები ეროვნული უსაფრთხოებას ასახელებდნენ.
ბევრი ახალი დოკუმენტი ადრეც იყო გამოქვეყნებული, მაგრამ ახლა უფრო სრულყოფილი ვერსიებია ხელმისაწვდომი. ექსპერტები მათ ჯერ კიდევ სწავლობენ.
ოსვალდი ცუდი მსროლელი იყო.
მაგალითად, 1991 წლის 20 ნოემბრით დათარიღებული დოკუმენტი გახლავთ მოხსენება ოსვალდზე რუსეთიდან. მოხსენებაში КГБ-ს ოფიცერი ნიკონოვი ადასტურებდა, რომ „ოსვალდი არასდროს ყოფილა КГБ-ს მიერ კონტროლირებადი აგენტი“. დოკუმენტის მიხედვით, ნიკონოვს ეჭვი ეპარებოდა, რომ ვინმეს შეეძლო ოსვალდის გაკონტროლება, მაგრამ აღნიშნა, რომ КГБ ადევნებდა თვალყურს მას სსრკ-ში ყოფნის დროს. ნიკონოვი, ასევე, დასძენს, რომ ოსვალდს ჰქონდა ცუდი ურთიერთობა თავის საბჭოელ მეუღლესთან, ხოლო КГБ-ს ფაილებში აღნიშნული იყო, რომ ოსვალდი ცუდად ისროდა იყო, როდესაც ის სამიზნეში მოხვედრას ცდილობდა.
დოკუმენტების ყველაზე შოკისმომგვრელი ნაწილი არ ეხება კენედის. ისინი ავლენენ ახალ ინფორმაციას CIA-ს ფარული ოპერაციების შესახებ.
კენედის თანაშემწე არტურ შლეზინგერ უმცროსი აკრიტიკებდა ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოს (CIA)
ფაილებში შეტანილი 15-გვერდიანი ჩანაწერების დიდი ნაწილი, სახელწოდებით —„CIA-ს რეორგანიზაცია“ და დაწერილი „ღორების ყურეს“ გეგმის კვალდაკვალ, უკვე გამოქვეყნებული იყო, გარდა ერთი რედაქტირებული ნაწილისა. ეს ახლა საჯაროა და მოიცავს CIA-ს გაყოფის გეგმას, ფარულ საქმიანობაზე კონტროლის გადაცემას სახელმწიფო დეპარტამენტისთვის (ეს გეგმა არ აღსრულებულა).
„ამერიკის საელჩოებში მომუშავე პოლიტიკური პერსონალის 47 პროცენტი“ ჯაშუშები იყვნენ.
შლეზინგერის ჩანაწერებიდან ყველაზე დიდი აღმოჩენა არის ის, თუ რამდენი სახელმწიფო დეპარტამენტის თანამშრომელი იყო CIA-ს ფარული აგენტი. New York Times-ის თანახმად, „ბატონი შლეზინგერი აღწერს, თუ როგორ იყვნენ სახელმწიფო დეპარტამენტის 1500 სავარაუდო თანამშრომელი CIA-ს ფარული თანამშრომლები, რომლებიც ზოგჯერ მოქმედებდნენ აშშ-ის ელჩების წინააღმდეგ. მან დაწერა, რომ აშშ-ის საელჩოების პოლიტიკური პერსონალის თითქმის ნახევარი — ვინც პასუხისმგებელნი იყვნენ მასპინძელი ქვეყნის პოლიტიკის გაგებასა და კონსულტაციებზე — CIA-სთვის მუშაობდნენ.
CIA-ს ოპერაციების დეტალები
ეს ფაილები ასაიდუმლოებდნენ ადრე დამუშავებულ ინფორმაციას CIA-ს ოპერაციების შესახებ, მათ შორის, იმ აგენტების დეტალებზე, რომლებიც მონაწილეობდნენ 1961 წელს რაფაელ ტრუხილიოს მკვლელობაში. სხვა გამოქვეყნებული ჩანაწერების მიხედვით ჩანს სხვადასხვა გზა, რომლითაც CIA-მ „გადააჭარბა“ თავის წესდებას, მათ შორის, New York Times-ის თანახმად: შეიჭრა საფრანგეთის საკონსულოში ვაშინგტონში, დაგეგმა სამხედრო თავდასხმები ჩინეთის ბირთვულ ობიექტებზე და აგენტი შეიყვანა კუბაში, რომელიც საბჭოთა კავშირისკენ მიემართებოდა.
CIA-ს მეთოდები დეტალურადაა აღწერილი მთელი პროცესის განმავლობაში.
„ერთ-ერთ დოკუმენტში დეტალურადაა აღწერილი ფლუოროსკოპიული სკანირება – რენტგენის სხივების გამოყენება ობიექტის შიგნიდან გამოსახულების საჩვენებლად“, – იუწყება BBC. „ტექნიკა შეიქმნა ფარული მიკროფონების გამოსავლენად, რომლებიც შესაძლოა გამოყენებული ყოფილიყო CIA-ს ოფისების მოსასმენად. სხვა დოკუმენტში, CIA აღწერს სისტემას ფარულად მარკირებისა და საჯარო სატელეფონო ჯიხურების იდენტიფიკაციისთვის, რომლებიც ისმინებოდა ისეთი საღებავის გამოყენებით, რომელიც მხოლოდ ულტრაიისფერი შუქის ქვეშ ჩანს.
CIA-სა და ვატიკანის ურთიერთობა
ფაილებში არის, ასევე, ნახსენები CIA-ს დირექტორ ჯონ მაკკოუნსა და ვატიკანს შორის „შეთანხმებები“, მათ შორის, პაპ იოანე XXIII-სთან და პაპ პავლე VI-სთან, რომლებსაც შეეძლოთ გაკვირვება გამოეწვიათ გარკვეულ წრეებში. ეს ჩანაწერი ეკუთვნის CIA-ს თანამშრომელს და დათარიღებულია 1973 წლით. გამოქვეყნებულმა ფაილმა ინტერესი გამოიწვია, მაგრამ არანაირი დამატებითი განმარტებები არ არის ნახსენები, თუ რას ეხებოდა ეს „შეთანხმებები“.